1/ Chuyện gì đang xảy ra?
Nhân dịp Halloween vừa qua, chi nhánh Peru của hãng bánh donut nổi tiếng Dunkin’ Donuts đã cho ra mắt dòng bánh ngọt phiên bản giới hạn mang tên “Brainrot Donuts”. Dòng bánh này được trang trí bằng hình ảnh các nhân vật meme thuộc trào lưu “thối não kiểu Ý” (Italian brainrot) đang thịnh hành trên internet, như cá mập Tralalelo Tralala, chày gỗ Tung Tung Tung Sahur hay cốc cafe Ballerina Cappuccina.
Chiến dịch được xem là một nỗ lực của Dunkin’ Donuts nhằm bắt sóng văn hóa mạng và tiếp cận nhóm khách hàng trẻ. Tuy nhiên, nước đi táo bạo này của hãng lại tạo ra khá nhiều phản ứng trái chiều. Không ít khách hàng cho rằng dòng bánh này vô tình cổ vũ cho “văn hóa brainrot” - trào lưu bị xem là đại diện cho nội dung ngắn, nhảm nhí, vô nghĩa do AI tạo ra, phản ánh tình trạng bội thực thông tin và sự mệt mỏi của giới trẻ trong kỷ nguyên mạng xã hội.
2/ Có gì trong “vũ trụ” Italian brainrot?
Trái với những gì bạn đang nghĩ, Italian brainrot không hề xuất phát từ nước Ý. Nó là một series những nhân vật “chẳng ra người, chẳng ra ngợm” do AI tạo ra, được đặt cho những cái tên kiểu Ý và lồng giọng nói theo ngữ điệu Ý (đương nhiên giọng của chúng cũng do AI tạo ra).
Chùm nhân vật này nổi lên từ đầu năm 2025 và được coi là sự kết hợp của chủ nghĩa siêu thực (surrealism), sự khó chịu thị giác (hiện tượng uncanny valley) và một chút khiếu hài hước của gen Z. Một số nhân vật phổ biến nhất của “vũ trụ” Italian brainrot có thể kể đến:
- Tralalelo Tralala: Một con cá mập có 3 chân, đi giày Nike (?!?), có thể lực “khủng”, nhảy siêu cao và chạy với tốc độ bằng 10 vận động viên điền kinh gộp lại.
- Tung Tung Tung Sahur: Một cái chày gỗ có khuôn mặt, chân tay đầy đủ, cầm gậy bóng chày để sẵn sàng “nện’’ bất cứ ai nó gặp. Nhân vật này có nguồn gốc từ Indonesia, bản chất cụm “Tung Tung Tung” là từ mô phỏng tiếng trống báo hiệu giờ ăn bữa sahur - bữa ăn trước bình minh mà người Hồi giáo ăn trước giờ nhịn trong tháng lễ Ramadan.
- Ballerina Cappuccina: Một vũ công ballet có đầu là 1 cốc cafe cappuccino. Cô bị một ninja tên Cappuccino Assassino bắt cóc về và kết hôn.
- Bombardino Crocodilo: Một cái máy bay Thế chiến II có đầu cá sấu.
3/ Vì sao Italian brainrot gây tranh cãi?
Không khó lý giải vì sao những bài hát hoặc đoạn phim ngắn của Italian brainrot gây nghiện và dễ viral - chúng chủ yếu sử dụng nhạc điệu đơn giản, tiết tấu nhanh, cao độ lên xuống không quá lắt léo để người nghe dễ nhớ, dễ ngân nga. Lời bài hát toàn cụm từ ngắn, vần nhau và lặp đi lặp lại, có điều chúng gần như… không có nghĩa.
Về mặt nổi, giới trẻ coi Italian brainrot như một hình thức giải trí, xả stress “vô thưởng vô phạt”, đúng nghĩa… chỉ xem cho vui chứ không kỳ vọng nó phải mang ý nghĩa gì sâu xa. Trẻ em cũng “nghiện” Italian brainrot, vì nó dễ nhớ, dễ hát theo, giai điệu lại vui tươi, hài hước.
Tuy nhiên, những yếu tố tưởng chừng vô hại này lại chính là nguyên nhân brainrot gây tranh cãi. Theo nghiên cứu tiêu đề Demystifying the New Dilemma of Brain Rot in the Digital Era: A Review được đăng tải trên PubMed vào tháng 3/2025, kiểu nội dung này vô hình trung khiến não trở nên “bão hòa” khi tiêu thụ quá nhiều.
Lâu dần, não sẽ có xu hướng suy giảm khả năng tiếp thu nội dung phức tạp, yêu cầu tư duy sâu, đa chiều - vốn là những kỹ năng cần thiết để học tập và làm việc hằng ngày. Sự suy giảm chức năng não bộ do brainrot gây ra cũng khiến người xem bị chai sạn cảm xúc, quá tải nhận thức và hình thành hình ảnh tiêu cực về bản thân, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống.
Bên cạnh đó, nhiều bài báo chỉ ra rằng Italian brainrot thực ra ẩn chứa tinh vi những thông điệp về phân biệt chủng tộc, kích động thù ghét giữa các dân tộc và tôn giáo - những điều đi ngược với đạo đức xã hội. Chẳng hạn những lời thoại tiếng Ý của Tralalelo Tralala có nhiều cụm từ chửi thề nhắm đến Chúa Jesus, hay việc Bombardino Crocodilo có những lời lẽ đùa cợt về nạn diệt chủng ở dải Gaza. Ngay cả video viral nhất trong số này là Tung Tung Tung Sahur cũng bị cộng đồng Hồi giáo chỉ trích là có hàm ý chế giễu các phong tục tập quán của tôn giáo này.
4/ Brainrot còn tồn tại dưới những hình thức nào nữa?
Ngoài “vũ trụ” những nhân vật nói trên, brainrot còn xảy ra khi chúng ta dành quá nhiều thời gian trong ngày lướt mạng xã hội, tiêu thụ nội dung ngắn, lao vào hóng tin/tranh cãi những drama trên mạng hoặc “đu” theo những trào lưu tương tự Italian brainrot. Một số biểu hiện cho thấy bạn đã “dính chưởng” brainrot bao gồm:
- Làm việc nọ xọ việc kia, đang làm việc thì mở mạng xã hội ra lướt, rồi quên mất mình phải làm gì.
- Rảnh tay là lướt mạng xã hội, hóng drama, đọc bình luận.
- Nghiện xem video ngắn dưới 1 phút.
Ở cấp độ khác, brainrot đôi khi được các nhãn hàng dùng trong marketing một cách khéo léo, để khán giả được vui “mất não” mà không làm mất đi ý nghĩa nó thực sự hướng đến. Tuy nhiên để biến brainrot thành chiến lược marketing hiệu quả như vậy, các nhãn hàng trên đã phải chiêu mộ những bộ não thông minh, nhanh nhạy nhất, chứ không phải “bám trend” một cách mù quáng như Dunkin’ Donuts Peru để rồi nhận về cái kết đắng như vậy. Một số nhãn hàng đã áp dụng thành công brainrot trong các chiến dịch marketing của mình có thể kể đến:
- Netflix: Các chiến dịch quảng bá cho Stranger Things hay Wednesday đều sử dụng khá nhiều meme và tiếng lóng gen Z.
- Duolingo: Lập hẳn 1 kênh TikTok cho những nhân vật biểu tượng (mascot) của hãng, thường xuyên đăng tải những clip ngắn xoay quanh “vũ trụ” cú xanh Duolingo và các nhân vật liên quan (gấu Falstaff, “cô gái emo” Lily…).
- Fortnite: Trò chơi nổi tiếng nhất của hãng Epic Game thường xuyên tích hợp những meme và trào lưu mới nổi trên mạng vào các nhân vật, trang phục hay biểu cảm mới của nhân vật, khiến nội dung game luôn mới mẻ và hấp dẫn.
