Bạn có bao giờ thấy cạn năng lượng khi ở cạnh một người, dù họ chẳng làm gì sai? Hoặc cảm thấy tràn đầy động lực chỉ vì ở bên ai đó, dù họ chẳng nói gì nhiều?
Doanh nhân Jim Rohn từng nói:“Bạn là trung bình cộng của năm người mà bạn dành nhiều thời gian nhất.”
Nói cách khác, những người xung quanh không chỉ là bạn đồng hành, họ còn là tấm gương phản chiếu tính cách, cách suy nghĩ, giá trị sống, thậm chí cả thói quen của một người.
Mỗi người có một thước đo riêng. Tuy nhiên, sau nhiều năm quan sát, làm việc và cộng tác cùng nhiều người, mình nhận ra có những dấu hiệu rất rõ để nhận biết một người đáng để học hỏi và gắn bó.
Bài viết này mình muốn chia sẻ những quan sát cá nhân với hy vọng rằng, bạn sẽ tìm thấy ở đây những điều có ích cho chính mình.
1. Người có nội lực và biết tự thúc đẩy bản thân
Với mình, người đáng để học hỏi luôn có lửa bên trong.
Một người có nội lực và tinh thần chủ động không cần bất kỳ sự đốc thúc nào từ bên ngoài, không chần chừ đợi sự cho phép, cũng chẳng cần lời động viên. Họ tự đặt ra những mục tiêu vượt xa cả mong đợi hay yêu cầu của mình dành cho họ. Năng lượng từ những người như vậy có sức lan tỏa to lớn, khiến bạn cũng muốn tự mình nỗ lực và vươn lên.
Bạn có thể nhận biết những người này qua cách họ nói về công việc. Họ không nói: “Tôi phải làm cái này”. Thay vào đó là: “Tôi muốn thử xem làm được đến đâu”. Sự khác biệt tưởng chừng nhỏ bé lại có thể phản ánh một người có nội lực và tinh thần chủ động hay không.
2. Người luôn tò mò và không ngừng học hỏi
Mình từng làm việc với một người sếp đã có hơn 20 năm kinh nghiệm, nhưng vẫn ghi chép cẩn thận khi một nhân viên trẻ chia sẻ về một công cụ mới, với sự khao khát sự học hỏi thuần túy.
Hình ảnh ấy khiến mình nhận ra rằng những người đáng để học luôn mang trong mình sự tò mò tự nhiên. Họ đặt câu hỏi không phải để thể hiện bản thân biết nhiều, mà vì thật lòng muốn hiểu vấn đề. Ở cạnh những người như vậy khiến bạn cũng muốn khám phá, muốn bước ra khỏi vùng an toàn của mình.
Những người như vậy luôn biết cách đặt câu hỏi và không ngại thừa nhận cái họ không biết. Hơn thế nữa, người tò mò sẽ luôn hứng thú với lĩnh vực ngoài chuyên môn của họ.
3. Người làm được việc, nhất quán và có trách nhiệm
Ý tưởng hay thì nhiều nhưng người thật sự biến ý tưởng thành kết quả mới là người đáng giá. Mình từng gặp không ít người nói rất hay nhưng khi bắt làm vào việc thì chẳng đi đến đâu. Ngược lại, mình nể phục những người nói ít nhưng làm việc với hiệu suất và hiệu quả đáng kinh ngạc.
Trong một tập thể, họ sẽ là những người được mọi người tin tưởng giao phần việc quan trọng nhất.
Bạn có thể nhận biết những người này qua những thành tựu thực tế mà họ đã thực sự hoàn thành. Ngoài ra, người làm được việc thường có một thói quen nhất quán: hoàn thành công việc đúng hạn, chất lượng cao và không phô trương về kế hoạch của mình.
4. Người nhận thức rõ cả điểm mạnh lẫn điểm yếu của mình
Nhà triết gia người Hy Lạp Socrates từng nói: “Know thyself.”
Mình tạm dịch là: “Hãy thấu hiểu chính mình.” Và chân lý này vẫn đúng sau hàng nghìn năm.
Có những người dù cực kỳ tài năng nhưng lại bị kìm hãm sự phát triển vì họ không nhận ra hoặc thậm chí hoàn toàn phủ nhận giới hạn của của bản thân.
Ngược lại, người đáng ngưỡng mộ là người biết rõ mình đang không hoàn hảo ở điểm nào. Họ không che giấu yếu điểm mà chủ động tìm cách khắc phục hoặc bù đắp. Họ nhận thức được khi nào cảm xúc đang chi phối quyết định và biết cách tạm dừng để suy nghĩ lại. Sự trưởng thành này đến từ việc không ngừng quan sát và phản tư về chính mình.
5. Người biết đồng cảm và thật lòng quan tâm đến người khác
Trong môi trường cạnh tranh khốc liệt, nhiều người xem đồng cảm là dấu hiệu của sự yếu đuối. Nhưng theo kinh nghiệm của mình, đồng cảm là khoản đầu tư sinh lời cao nhất, và người có khả năng đồng cảm cao luôn là người có thành công bền vững.
Sự đồng cảm giúp họ tạo dựng mạng lưới quan hệ sâu sắc và đáng tin cậy. Nhiều người sẵn sàng làm việc cùng họ, chia sẻ với họ, và quan trọng nhất, tin tưởng họ bất kể chức danh và quyền lực.
Bạn có thể nhận biết những người này qua cách họ giao tiếp hàng ngày. Họ không chỉ hiểu người khác đang cảm thấy như thế nào mà còn biết cách phản ứng phù hợp. Họ thật lòng quan tâm những người xung quanh chứ không hỏi cho có vì phép lịch sự. Khi đồng nghiệp gặp khó khăn, họ không chỉ nói “Cố lên”, mà sẽ chủ động ngồi xuống và hỏi: “Mình có thể giúp gì không?”.
6. Người bền bỉ và phục hồi nhanh sau thất bại
Ai cũng có thể tỏa sáng khi mọi thứ suôn sẻ. Tuy nhiên, bạn sẽ thật sự hiểu bản chất một người qua cách họ đối diện với khó khăn.
Có nhiều người tài năng nhưng sụp đổ hoàn toàn sau một lần thất bại, và cũng có những người tưởng chừng bình thường lại kiên cường vươn lên từ tro tàn.
Người đáng để bạn học hỏi không phải người chưa từng vấp ngã, mà là người biết rút ra bài học từ chính cú ngã của mình và đứng dậy nhanh chóng.
Bạn có thể nhận biết những người này qua cách họ kể lại những lần thất bại. Thay vì tìm cớ đổ lỗi cho hoàn cảnh hay người khác, người bền bỉ sẽ mỉm cười và nói: “Lần đó mình đã học được bài học đắt giá.”
7. Người biết hợp tác và nâng đỡ người khác
Phần lớn mọi người đều muốn được tỏa sáng, thế nên người biết làm nền cho người khác tỏa sáng mới thực sự đặc biệt.
Đi làm nhiều năm, mình nhận ra một sự thật rằng: những người tài năng xuất chúng nhưng thích làm việc độc lập thường không đi được đường dài bằng những người tuy có vẻ bình thường nhưng lại sở hữu khả năng kết nối và hợp tác.
Người có tinh thần đồng đội thực sự không chỉ là người biết chia sẻ công lao, mà họ còn thấu hiểu rằng mọi thành công bền vững đều là kết quả của nỗ lực tập thể.
Bạn sẽ thấy đây là người đầu tiên đứng ra nhận lỗi khi nhóm thất bại và người cuối cùng nhận công khi nhóm thành công. Ngoài ra, họ còn là người biết lắng nghe những ý kiến khác biệt, biết nhường nhịn đúng lúc, và quan trọng nhất, họ chính là điểm tựa vững chắc cho những thành viên cần được hỗ trợ.
8. Người giao tiếp rõ ràng và biết lắng nghe thật sự
Thông minh, có nhiều ý tưởng hay vẫn chưa đủ. Bạn phải biết cách truyền đạt hiệu quả ý tưởng của mình. Người giao tiếp rõ ràng có khả năng biến điều phức tạp thành đơn giản, biến điều trừu tượng thành cụ thể.
Đó là những người rất đáng để học hỏi, bởi họ biết điều chỉnh ngôn ngữ phù hợp với người nghe. Khi nói chuyện với chuyên gia, họ có thể đi sâu vào chi tiết kỹ thuật. Khi nói với người ngoài ngành, họ dùng ví dụ dễ hiểu.
Quan trọng hơn, người biết giao tiếp cũng cần biết lắng nghe thực sự để thấu hiểu vấn đề. Họ đặt câu hỏi làm rõ khi cần, chủ động xác nhận lại nội dung và không ngại im lặng khi cần suy nghĩ.
Kết
Cuộc đời quá ngắn để học từ sai lầm của riêng mình. Hãy học từ những người đã đi trước, từ những người giỏi hơn mình. Và để làm được điều đó, bạn cần biết cách nhận diện họ.
Tuy nhiên, bạn không thể đánh giá một con người chỉ qua vài lần tiếp xúc. Ngoài những phẩm chất cốt lõi ở trên, mình sẽ chia sẻ thêm vài dấu hiệu “nhỏ mà có võ” để nhận biết người xứng đáng để học hỏi mà mình đã đúc kết được qua thời gian:
- Cách họ đối xử với người không mang lại lợi ích cho họ: Quan sát cách họ đối xử với người phục vụ, với nhân viên bảo vệ,... Một người đáng được tôn trọng đối xử tốt với mọi người, không phân biệt địa vị.
- Cách họ nói về quá khứ: Lắng nghe cách họ nói về người yêu cũ hoặc đồng nghiệp cũ. Nếu tất cả người xung quanh đều có vấn đề, thì có thể vấn đề lại nằm ở chính bản thân người kể.
- Cách họ phản ứng với quan điểm khác biệt: Khi bị phản biện, người đáng để học hỏi không phòng thủ ngay lập tức, họ dừng lại, suy nghĩ, và xem xét khả năng mình có thể sai.
Cuối cùng, dù thế nào, hãy tin vào cảm giác của bản thân. Sau khi tiếp xúc với một người, bạn cảm thấy được truyền cảm hứng hay bị hút cạn năng lượng? Bạn muốn trở thành người như họ hay muốn tránh xa?
Khi tìm được những người có nội lực và tố chất đặc biệt khiến bạn cũng muốn phấn đấu để trở nên tốt hơn. Hãy trân trọng và giữ họ lại trong cuộc đời mình. Và nếu bạn tin vào luật hấp dẫn, trước tiên hãy học cách trở thành người như họ.