Mèo là loài vật vừa độc lập vừa gần gũi, thường được sử dụng là chất liệu văn học từ thuở xa xưa. Với tính cách dễ hình dung và hình ảnh dễ gợi nhiều ý nghĩa nên mèo thường được lựa chọn là “nàng thơ” cho những tập truyện ngụ ngôn.
Thế nhưng, liệu người đã hiểu mèo đến đâu? Còn người luôn không ngừng quan sát, giải mã từng hành vi, thói quen, nét tính cách của mèo như thể cố giải một mật mã nào đó.
Bởi có gì đó ở mèo luôn khiến người ta vừa tò mò, vừa say mê. Cùng xem trong những đầu sách sau đây, khi thoát khỏi ra thế giới ngụ ngôn, mèo trong đời thật có thể siêu nhiên đến nhường nào?
Thong dong như chú mèo hong nắng bên hiên - Stéphane Garnier
Stéphane không viết về cách nuôi mèo. Ông viết về những điều học được từ Ziggy – chú mèo cưng ở bên ông suốt 15 năm. Trong khi con người còn lẩn quẩn trong vòng xoay áp lực, lo toan, Ziggy chỉ ở đó, lặng lẽ, thong dong hong nắng.
Người ta hay nói: “Khi nhận nuôi một con vật, ta là cả cuộc đời của nó.” Nhưng ở đây, ta lại thấy chú mèo cưng chính là cả cuộc đời của Stéphane. Những trang sách là lời tâm sự đầy nâng niu, chân thành và ấm áp mà tác giả đã trao cho vị “hoàng thượng” của mình.
Bất cứ nơi nào có mèo cưng mới là thế giới thanh tịnh mà ta muốn khao khát quay về. Việc quan sát Ziggy như “cứu rỗi” Stéphane khỏi vòng quay phi nhân của đời sống hiện đại. Và kết quả của công trình quan sát đó là kết luận rằng loài mèo đã “thấu suốt lẽ đời.” Ông cho rằng con người cần học hỏi loài mèo để có sức khỏe tinh thần ổn định hơn.
“Định nghĩa của điềm tĩnh chính là một con mèo đang ngồi.” - Jules Renard.
Theo chân Ziggy, ta học được cách sống thong thả, bình thản, theo đuổi đúng thứ khiến mình dễ chịu. Và như thế, chẳng cần cố gắng rao giảng điều gì, mèo vẫn trở thành bậc thầy về sự tự do. Hình ảnh một chú mèo thong dong hong nắng bên hiên gợi lên cảm giác không ồn ào, không vội vã, chỉ đơn giản là sống… như thể đó là điều hiển nhiên nhất.
Bob - Chú mèo đường phố - James Bowen
Một chú mèo dù không có nhà cũng đã có thể cứu rỗi một con người.
Lang thang trong cái rét của nước Anh và cái lạnh của lòng người, James chìm trong cơn nghiện rượu tưởng chừng như cuộc đời sẽ lặp đi lặp lại như thế. Và anh gặp Bob, một chú mèo bị thương nằm bơ vơ trên đường phố lạnh cóng. Hai số phận bị xã hội chối bỏ, đã tìm thấy nhau.
Và rồi, trong khi cả xã hội quay lưng, chính Bob “cứu rỗi” James. Thứ anh cho Bob là một bến đỗ, thứ anh nhận lại còn nhiều hơn một người bạn đồng hành. Anh tìm được động lực và trách nhiệm để sống, để nỗ lực vươn lên.
Nhờ Bob mà James lại được xem là một công dân thực thụ. Tình yêu và trách nhiệm với Bob khiến James thoát khỏi bóng đen nghiện ngập. Anh bắt đầu viết sách, chia sẻ câu chuyện của mình: “Ai trong chúng ta cũng đều được trao một cơ hội thứ hai.”
Một người bạn đúng lúc, đúng thời điểm thực sự có thể thay đổi cả một đời người, “người bạn” đó không nhất thiết phải là con người. Bất kỳ ai từng yêu thương thú cưng đều sẽ hiểu điều James muốn truyền tải. Con người có thể quay lưng với bạn. Nhưng những “người bạn” như Bob thì khác, chúng vĩnh viễn trung thành, Bob chính là cơ hội thứ hai của James.
Bob - Chú mèo đường phố không có lời văn trau chuốt, sắc bén. Chỉ đơn giản, mộc mạc, thậm chí có phần vụng về nhưng lại có thể dễ dàng khiến bất kỳ ai đọc nó nở nụ cười. Đây là một câu chuyện cần được kể bởi nó có thể chạm tới trái tim, cho dù tác giả không phải một nhà văn.
Joni mặt tịt và đồng bọn tinh nghịch - Nguyễn Khắc Cường
Loài mèo siêu phàm đến nỗi chúng còn có năng lực chữa lành cho những nỗi sợ. Joni là một chú mèo cam mặt tịt (chỉ loài mèo có khuôn mặt phẳng hoặc lõm vào, mũi ngắn và gần như không có sống mũi), từ nước Nga xa xôi về sống trong một căn hộ Việt Nam xa lạ - lạ môi trường, lạ người, lạ chủ. Nhưng Joni không chỉ hòa nhập, mà còn dần “thuần hóa” được cô chủ nhỏ từng sợ chó mèo đến phát khóc.
Không biết bắt chuột, chẳng năng động, chỉ thích ngủ và có chút… khó chiều, ấy vậy mà Joni lại trở thành một phần không thể thiếu của gia đình. Bằng một cách rất riêng, chú mèo đã dạy con người học cách yêu thương hết mình, không cần lý do.
Cuốn sách là những lát cắt đời thường, rất đỗi mộc mạc, mà nhà báo Nguyễn Khắc Cường viết cho con gái, cho gia đình và hơn hết là một lời tri ân tới bạn mèo đặc biệt. Trong trang viết, không chỉ có Joni, mà còn có cả chú chó hàng xóm đỏm dáng, hội mèo hoang lắm chuyện ngoài ngõ, hay những chú chim bồ câu tới bầu bạn, tạo nên một thế giới nhỏ vừa rộn ràng vừa ấm áp.
Cách kể chuyện duyên dáng, lời thoại dí dỏm, nhân vật gần gũi – tất cả hòa lại thành một thế giới ngụ ngôn hiện đại, nơi động vật không chỉ là thú cưng, mà là những “người bạn” thực sự. Chúng giúp ta thấy được sự kết nối giữa người với vật và cả giữa người với người.
Joni mặt tịt và đồng bọn tinh nghịch còn ngụ ý về việc mèo giúp người xoa dịu nỗi đau nhưng người lại không biết rằng chính chúng cũng có những vết thương. Tác giả đã khéo léo đưa những câu chuyện có thật về nỗi đau của thú cưng mà những người nuôi có thể lãng quên.
Điều đáng trân quý nhất mà quyển sách muốn nhắc nhở: yêu thương là một loại năng lượng siêu nhiên. Và mèo - bằng cách nào đó - là những sinh vật bé nhỏ biết cách truyền đi năng lượng đó một cách diệu kỳ nhất.