Fan economy là thuật ngữ để chỉ nền kinh tế người hâm mộ. Một ai đó (ngôi sao, người nổi tiếng) hay một sản phẩm (iPhone 17 pro max chẳng hạn) đều có thể kiếm tiền từ fan - những “khách hàng đặc biệt”. Với sự phát triển của văn hóa đại chúng trong vài thập niên gần đây, các ngôi sao và người nổi tiếng không ngừng "bào" fan bằng nhiều hình thức khác nhau dựa trên fan economy.
Trong một năm trở lại đây, nhiều nghệ sĩ quốc tế và nội địa, các cặp đôi (couple) trên màn ảnh hay các cặp đôi nổi tiếng ngoài đời thực đã thực hiện fan meeting tại Việt Nam, đặc biệt khi các show giải trí âm nhạc xuất hiện mang thần tượng đến gần hơn với khán giả. Vậy một sự kiện fan meeting thu lợi nhuận từ người hâm mộ như thế nào?
Thị trường fan meeting hiện như thế nào?
Trong nền văn hóa đại chúng chịu ảnh hưởng mạnh mẽ từ fandom (cộng đồng người hâm mộ), fan meeting được sử dụng như một chiến lược xây dựng cộng đồng và marketing bán hàng hiệu quả. Đôi khi, fan meeting không phải là sự kiện thu "tiền tươi" trực tiếp, nhưng thúc đẩy sự gắn bó giữa người hâm mộ và thần tượng, từ đó thúc đẩy doanh thu các sản phẩm chính như đĩa nhạc, hòa nhạc, merchandise…
Có thể nói, Hàn Quốc (đặc biệt là nền giải trí gồm Kdrama, Kpop) đã xây dựng và phát triển fandom bài bản. Từ đó, họ phát triển nhiều hình thức “bào tiền” khác nhau như fan meeting (giao lưu gặp gỡ), fansign (sự kiện ký tặng), fancall (gọi trực tuyến) hay cả fan con - hội nghị người hâm mộ, thường tập trung vào chủ đề, lĩnh vực hơn là một nghệ sĩ nhất định; hoặc fan-concert như một hình thức vừa biểu diễn, vừa gặp gỡ giao lưu với fan.
Chẳng hạn, fan meeting trực tuyến BTS Muster Sowoozoo 2021 từng thu hút khoảng 1,33 triệu người hâm mộ từ 195 quốc gia và vùng lãnh thổ tham gia theo dõi. Theo nhiều tờ báo, fan meeting này mang về doanh thu khổng lồ với khoảng 80 tỷ won Hàn Quốc từ bán vé và hàng lưu niệm. Nếu quy đổi theo tỷ giá thời điểm đó, con số này rơi vào khoảng 70–75 triệu USD, cho thấy sức hút thương mại khủng khiếp của mô hình fan meeting khi được triển khai bởi một nhóm nhạc tầm cỡ quốc tế.
Theo Market Research Future, thị trường hoạt động sự kiện (bao gồm cả fan meeting) của KPop đạt khoảng 6,23 tỷ USD trong năm 2022 và dự kiến sẽ đạt 13 tỷ USD vào năm 2032. Fan meeting tại thị trường KPop có giá trị lên đến 1,5 tỷ USD, đồng thời cho thấy sự gắn kết cộng đồng mạnh mẽ, ảnh hưởng sâu sắc đến động lực chung của hệ sinh thái K-Pop.
Theo The Korean Times, sự kiện dành cho người hâm mộ (fan meeting, fan call, fan sign..) được các công ty giải trí Kpop tổ chức như một chiến lược để tiêu thụ sản phẩm của thần tượng. Thậm chí có người đã bỏ hàng triệu won để bước qua ngưỡng cửa vào buổi gặp gỡ thần tượng, mua hàng tá album và ảnh bo góc… Đây cũng được xem là một hình thức “đẩy” số lượng album của các nghệ sĩ, thần tượng Kpop.
Các nước Đông Nam Á như Thái Lan, Philippines và gần đây là Việt Nam cũng chứng kiến sự phát triển của hình thức tổ chức sự kiện như Fan meeting. Đây là hình thức không mới nhưng ngày càng phát triển, quy mô và được đầu tư công phu. Cũng chính vì thế, các sự kiện dành cho người hâm mộ này cũng ngày càng mang màu sắc thương mại.
Vé tham dự fan meeting
Nguồn thu đầu tiên của các buổi fan meeting đến từ việc bán vé (chuyện xưa như cổ tích). Người hâm mộ sẽ được hưởng những quyền lợi khác nhau với từng hạng vé mà họ chọn. Giá vé càng cao đồng nghĩa với đặc quyền của fan càng nhiều.
Lấy ví dụ như giá vé fan meeting của Jisoo (BlackPink) tại Hà Nội vào giữa tháng 3 vừa qua nằm trong khoảng từ 500 nghìn - 4,8 triệu đồng hay giá vé để người hâm mộ gặp anh tài Soobin Hoàng Sơn tháng 4 vừa rồi là từ 300 nghìn đến 3 triệu đồng.
Tuy nhiên fan meeting không phải lúc nào cũng “bán đắt như tôm tươi”. Ngay cả những ngôi sao như Hyolyn (Sistar) đã phải huỷ sự kiện “họp fan” tại Việt Nam vì không bán được vé. Hay mới đây, nữ diễn viên Han So Hee cũng phải huỷ một số buổi fan meeting Xohee Loved Ones vì tình trạng bán vé ế ẩm.
Trải nghiệm VIP
Fan meeting là cơ hội giao lưu, gặp gỡ với thần tượng nhưng trải nghiệm của bạn đến từ số tiền mà bạn bỏ ra. Tiền càng nhiều thì hứa hẹn trải nghiệm và quyền lợi càng cao. Trên thực tế, trải nghiệm “VIP” có thể đến từ việc tích hợp trong giá vé. Nhưng đôi khi nó còn phụ thuộc vào từng sự kiện cụ thể khác nhau.
Bắt tay (hi-touch), chào-tạm biệt (hi-bye), ký tặng (fansign) cũng trở thành một trải nghiệm được “thiết kế” để bán trong cuộc sự kiện fan meeting. Hay việc chụp ảnh 1:1 hay theo nhóm cùng thần tượng, người nổi tiếng… cũng là một trải nghiệm mà nhiều người hâm mộ mong muốn.
Tương tự như bạn mua những “gói quyền lợi” được tích hợp trong concert như check-in sớm, xem tổng duyệt hay giao lưu ngắn sau buổi hòa nhạc… các đặc quyền của fan meeting đều mang đến những trải nghiệm vô cùng độc đáo cho fan. Tuy nhiên, trải nghiệm càng cao đồng thời với việc hầu bao của fan càng vơi.
Vật phẩm lưu niệm
Trong văn hóa thần tượng và văn hóa đại chúng ngày nay, mọi thứ đều là merchandise. Một chiếc CD hay cassette của thần tượng mà bạn sở hữu đều là “vật phẩm văn hóa”. Trên thực tế, CD hay vinyl đều trở thành vật sưu tầm, trang trí thay vì được sử dụng đúng tính năng hay công năng của nó.
Và bạn lấy gì để chứng tỏ mình là "fan" khi không sở hữu sản phẩm gắn chặt với "thần tượng". Một chiếc CD, một tấm poster, một chiếc thẻ bo góc... hơn vạn lời nói chứng minh. Vì thế, merchandise hay vật phẩm lưu niệm là một "mã" nhận biết. Tôi chi tiền nghĩa là tôi hâm mộ “chân chính”.
Nhiều nhà tổ chức fan meeting hay nghệ sĩ, người nổi tiếng cũng thường sản xuất các “merch” riêng biệt cho các sự kiện riêng lẻ như hòa nhạc, fan meeting… từ đó khiến cho dòng sản phẩm này có giá trị sử dụng và sưu tầm cao hơn.
Các vật phẩm này thường có giá từ vài trăm nghìn đến vài triệu đồng nhưng vẫn khiến khán giả bỏ tiền ra… sưu tầm. Một chiếc mũ lưỡi trai với giá 299 nghìn đồng trong fan meeting của Dương Domic hay một chiếc dây đeo trị giá 200 nghìn đồng trong fan meeting của Gemini Hùng Huỳnh vẫn được khán giả bỏ vào giỏ hàng.
Sở hữu merchandise của người nổi tiếng có thể chứng minh mức độ hâm mộ của bạn. Và vì thế, bạn không ngừng việc mua sắm các vật phẩm này lại được.
Tiền từ nhà tài trợ, hợp tác
Một sự kiện fan meeting hàm chứa cả sáng tạo và chiến lược của nhà tổ chức. Chính vì thế, lợi ích doanh thu cũng được cân nhắc kỹ càng. Đa dạng hóa nguồn thu trở thành điều then chốt trong quy trình này.
Các nhà tổ chức sự kiện thường tìm kiếm nguồn tài trợ hoặc hợp tác kinh doanh để bù đắp chi phí và gia tăng lợi nhuận. Dù chưa được xác nhận, một fan meeting gần đây được cho là đã đưa ra ba gói tài trợ chính: Bạc (200 triệu đồng), Vàng (650 triệu đồng) và Kim Cương (820 triệu đồng), đi kèm các quyền lợi khác nhau cho nhãn hàng tham gia. Chỉ tính riêng phần tài trợ, sự kiện này có thể đã thu về xấp xỉ (hoặc hơn) 2 tỷ đồng, chưa kể doanh thu từ vé. Đáng chú ý, con số này đến từ một cặp đôi influencer — những gương mặt tuy chưa phải ngôi sao hạng A nhưng vẫn đủ sức thu hút dòng tiền lớn. Vậy thử hình dung, với những nghệ sĩ thực sự tên tuổi và có tầm ảnh hưởng sâu rộng, quy mô tài trợ sẽ còn cao đến mức nào?
Bên cạnh đó, nhiều ngôi sao cũng kết hợp với nhãn hàng tổ chức các buổi fan meeting. Đây được xem là những màn bắt tay "ba bên" cùng có lợi bao gồm cả thần tượng - nhãn hàng - người hâm mộ. Đằng sau đó là lợi nhuận và doanh thu được tính toán theo các thỏa thuận khác nhau.
Tạm kết
Ngày nay fan meeting không chỉ được tổ chức trực tiếp mà còn trực tuyến. Nhóm nhạc BTS hay Wendy (Red Velvet) cũng từng tổ chức fan meeting trực tuyến. Tuy nhiên, hình thức fan meeting trực tiếp vẫn tỏ ra hiệu quả, tiếp tục nở rộ và tạo ra một nền tảng giao lưu giữa người hâm mộ và thần tượng. Tất nhiên, đằng sau những phút gặp gỡ chia sẻ con số doanh thu, lợi nhuận.
Fan meeting là một lựa chọn hoàn hảo để hiện thực “trải nghiệm” đó bởi nó cân bằng được giữa tính thương mại và "làm hài lòng" người hâm mộ. Sự thân mật và gần gũi luôn là yếu tố hàng đầu được “đem bán” trong các buổi gặp gỡ, giao lưu. Tóm lại, trước làn sóng người hâm mộ các nghệ sĩ trẻ, kinh tế dựa vào người hâm mộ đang manh nha, fan meeting quả thực là công cụ "gà đẻ trứng vàng" tại Việt Nam.