Trong ấn tượng cũ kỹ của tôi về Inside The Box, tôi vẫn nhớ nhiều nhất những câu chuyện buồn: những vết sẹo tuổi thơ, nỗi đau gia đình, sự tổn thương từ học đường. Độc giả rơi nước mắt, và tôi cũng từng băn khoăn: những biên tập viên đằng sau những câu chuyện này sẽ thấy thế nào? Độ xác tín của các câu chuyện ra sao?
Bẵng đi một thời gian, khi có dịp gặp lại nội dung của Inside The Box trên không gian mạng xã hội, tôi nhìn ra được những thay đổi. Từ các tuyến nội dung đa dạng, các câu chuyện giờ đây mang một sắc thái khác: sắc thái của hy vọng – như điều còn sót lại trong chiếc hộp Pandora.
Trong dịp lễ Quốc Khánh, giữa lúc guồng quay sản xuất nội dung bận rộn nhất, Phương Anh quản lý dự án cùng các biên tập viên của dự án đã dành cho tôi một buổi trò chuyện dài. Cùng họ, tôi thử “unbox” Inside The Box để hiểu cách họ vận hành một không gian kể chuyện, nơi sự thật được gìn giữ, trải nghiệm cá nhân được tôn trọng và niềm hy vọng được gieo mầm.
Inside The Box khởi nguồn từ đâu, và ý nghĩa cái tên là gì?
Phương Anh: Cái tên Inside The Box: bên trong chiếc hộp, tượng trưng cho mỗi con người. Bên ngoài, ai cũng có lớp vỏ, cách thể hiện, hoa văn khác nhau. Nhưng bên trong chiếc hộp là những điều riêng tư, đôi khi chưa từng nói ra. Công việc của chúng mình giống như “mở hộp”, lắng nghe những nỗi đau, những băn khoăn mà chủ nhân thường giấu kín.
Uyên: Ban đầu, chúng mình chỉ muốn tạo ra một không gian an toàn để mọi người chia sẻ nỗi đau. Ở ngoài kia, mạng xã hội lúc nào cũng sáng lấp lánh, khoe niềm vui. Nhưng phía sau, rất nhiều người có những cảm xúc tiêu cực không biết kể cùng ai. Inside The Box được lập ra từ mong ước đơn giản: có một “chiếc hộp” để họ gửi gắm tâm sự.
Trọng: Thật ra, những nội dung đầu tiên rất giản dị: lời nhắn, tờ giấy nhỏ viết vội, câu chuyện lấy từ bình luận của độc giả. Khách mời bóc ngẫu nhiên từ một chiếc hộp giấy và đọc. Hình ảnh “chiếc hộp” cứ thế gắn liền từ ngày đầu, vừa mang tính vật lý, vừa mang ý nghĩa tâm lý.
Khi nhắc đến làm content, chúng ta vẫn nghĩ công việc rất bình thường như đăng một câu status bắt trend. Nhưng với các tuyến nội dung đa dạng và còn có tính phức tạp đặc trưng của Inside The Box, công việc của các bạn sẽ cần có quy trình thế nào?
Với Inside The Box, content không đơn thuần là tìm nội dung và đăng bài. Chúng mình xây dựng nhiều tuyến nội dung khác nhau: phỏng vấn nhân vật do team trực tiếp tìm và khai thác; các bài quan điểm hoặc đào sâu vào những vấn đề xã hội; bên cạnh đó còn có những nội dung bắt trend để không đứng ngoài dòng chảy mạng xã hội. Nhưng ở bất cứ tuyến nào, tinh thần chung vẫn là tôn trọng câu chuyện thật và giá trị thật, tuyệt đối không thêm thắt hay dựng chuyện.
Để tìm kiếm khách mời, chúng mình khai thác thông qua form chia sẻ và tin nhắn mà khán giả gửi về. Phần khác chúng mình chủ động tìm kiếm trên mạng xã hội: đọc bình luận trong các hội nhóm, theo dõi những thread nhiều tâm sự để tìm ra những câu chuyện đáng được lắng nghe. Quy trình khai thác cũng giống nghề báo: từ chọn lọc đến tiếp cận, rồi trò chuyện để nhân vật mở lòng. Đôi khi chỉ cần chạm đúng một điểm, những ký ức tưởng đã bị lãng quên lại hiện về.
Những ngày đầu, khách mời của Inside The Box thường chính là đồng nghiệp trong công ty. Có người vốn rất sôi nổi, lúc nào cũng xuất hiện với vẻ ngoài vui vẻ, nhưng khi ngồi xuống chia sẻ lại mở ra cả tuổi thơ nhiều vết thương. Thực ra, hầu hết ai cũng có một góc khuất nào đó. Khi mọi người đến với chúng mình, chỉ cần qua vài cuộc trò chuyện thân tình, họ đã sẵn sàng ngồi trước máy quay để kể lại câu chuyện của mình. Chúng mình làm tất cả với tôn chỉ duy nhất: kể câu chuyện thật.
Chúng mình không ai nghĩ những video ấy sẽ viral, cũng chẳng biết phải “chọn” câu chuyện nào cho đúng đâu. Cứ có câu chuyện thì chúng mình đăng, và may mắn thay, những câu chuyện đầu tiên ấy lại rất gần gũi với trải nghiệm của nhiều người. Ai cũng thấy mình trong đó, và chính sự đồng cảm ấy đã tạo nên sợi dây gắn kết đầu tiên giữa Inside The Box và độc giả.
Với những câu chuyện cá nhân, đâu là ranh giới giữa sự thật và nguy cơ bị bóp méo?
Ngay từ đầu, Inside The Box đã xác định tôn chỉ: chỉ kể câu chuyện thật. Để bảo đảm điều đó, trước mỗi buổi ghi hình, khách mời đều ký một giấy cam kết. Đây vừa là cách để xác minh câu chuyện họ chia sẻ là thật, vừa là bước bảo vệ cho cả khách mời lẫn fanpage. Bởi vì khi nội dung lên sóng, họ không chỉ đối diện với vài chục ánh mắt trong lớp học hay công sở, mà có thể là hàng nghìn bình luận từ cộng đồng mạng. Giấy cam kết trở thành cơ chế “win–win”: giữ quyền lợi cho Inside The Box, đồng thời nhắc nhở khách mời rằng đây là câu chuyện của chính họ.
Trong quá trình biên tập, team cũng rất cẩn trọng. Một cuộc phỏng vấn có thể có những lúc khách mời nói “hớ”, những chi tiết nhạy cảm nếu đưa lên sẽ dễ dàng gây tranh cãi và thu hút lượt xem. Nhưng thay vì câu view, chúng mình cân nhắc kỹ lưỡng và thường xuyên thảo để quyết định chi tiết này có thực sự mang lại giá trị hay chỉ tạo ra tranh luận vô nghĩa vô nghĩa? Nếu nội dung nào đó không thực sự có giá trị, chúng mình sẵn sàng loại bỏ.
Cách làm này đôi khi chậm hơn, nhưng giúp Inside The Box giữ được sự khác biệt. Chúng mình không cạnh tranh bằng tốc độ đưa tin hay scandal, mà tồn tại vì một nhu cầu khác: nhu cầu được chia sẻ và được đồng cảm.
Các bạn có chia sẻ ban đầu nội dung Inside The Box khá tối nên các bạn đã thay đổi định hướng. Điều này đem lại sự khác biệt gì trong cách khai thác nội dung của Inside The Box?
Phương Anh: Thời gian đầu, các câu chuyện trên Inside The Box mang màu sắc khá tối, nhiều nội dung về xâm hại, bạo lực học đường… đến mức khi biên tập mình phải nghe đi nghe lại nhiều lần và từng khóc rất nhiều vì quá tải cảm xúc. Chính cảm giác đó đã thôi thúc chúng mình điều chỉnh: không phải bỏ hoàn toàn các đề tài nặng nhưng hạn chế những khách mời chỉ mang tính “kể nỗi đau” thuần túy, thay bằng nhiều câu chuyện về vượt khó, nghị lực, phục hồi. Một ví dụ team đã khai thác thành công là anh Thế, người từng bị suy thận, nhà khó khăn nhưng vượt qua bệnh tật, và câu chuyện đó được đón nhận tích cực.
Uyên: Có một nhân vật mà mình mãi không quên được, đó là chị Giang Như. Chị là người dân tộc Tày, rời quê lên Hà Nội học. Không chỉ theo đuổi ước mơ cho riêng mình, chị còn trở thành tình nguyện viên, phiên dịch giúp bà con dân tộc thiểu số khi xuống Hà Nội khám chữa bệnh, rồi làm thiện nguyện ở bệnh viện K. Câu chuyện của chị vừa cá nhân vừa có ý nghĩa xã hội rõ ràng, nên khi chia sẻ lên nó kết nối mạnh mẽ với khán giả. Từ những nhân vật như thế, chúng mình nhận ra khi khán giả không chỉ thấy “nỗi đau” mà thấy cả hành trình, trách nhiệm và những hành động cụ thể, điều đó giúp nội dung Inside The Box truyền cảm hứng hơn và giúp cả chúng mình có thêm niềm tin khi tiếp tục mời những câu chuyện tương tự.
Trọng: Mình tham gia từ những ngày đầu tiên, và đúng là Inside The Box khi đó chủ yếu ghi lại nỗi đau của khách mời. Nhưng chúng ta không thể sống mãi trong u tối. Nếu khán giả vào fanpage và chỉ thấy toàn chuyện bạo lực, tổn thương, thì sớm muộn cũng bị mệt mỏi. Sau một thời gian, team nhận ra và chuyển hướng: không dừng ở “tôi từng đau như thế nào”, mà khuyến khích khách mời kể cả hành trình vượt qua và cuộc sống hiện tại tích cực hơn. Cùng lúc đó, fanpage cũng đăng thêm nhiều nội dung truyền cảm hứng. Với mình, động lực lớn nhất đến từ chính những phản hồi của khán giả: đọc bình luận, đọc tin nhắn dài mà mọi người gửi về, kể rằng họ cảm thấy được chia sẻ, hoặc nhờ một video mà thấy nhẹ lòng hơn. Chính những lời ấy cho mình niềm tin rằng Inside The Box đã chọn một hướng đi đúng đắn.
Có điều gì khiến các bạn muốn gắn bó với Inside The Box?
Phương Anh: Động lực lớn nhất của mình đến từ chính cộng đồng. Mỗi lần check inbox hay bình luận, mình và anh Trọng thường đọc được những tâm sự rất dài của member. Có bạn bảo rằng nhờ page mà họ mới có một chỗ để nói ra những điều giấu kín bấy lâu. Những lúc tuột mood, chỉ cần đọc lại bình luận “Page ý nghĩa quá” hay thấy mọi người viết trên thread “Tại sao lại có một page tuyệt vời như thế này” là mình lại thấy đáng yêu và có thêm năng lượng để tiếp tục.
Uyên: Mình cảm thấy rất biết ơn vì từ khi làm việc ở Inside The Box, mình đã được lắng nghe rất nhiều câu chuyện, rất nhiều cuộc đời khác nhau. Có những nhân vật như chị Giang Như, em Hoàng, anh Thế để lại ấn tượng sâu đậm, giúp mình nhận ra công việc này không chỉ là biên tập nội dung, mà còn là một hành trình học hỏi và đồng hành với người khác. Cảm giác đó cho mình niềm tin rằng mình đã chọn đúng nghề.
Trọng: Với mình, động lực cũng đến từ cộng đồng, từ những lời nhắn, những bài viết member đăng riêng để cảm ơn Inside The Box. Nếu chỉ làm việc để kiếm tiền, chắc chắn sẽ rất đơn điệu. Nhưng khi nhận ra công việc mình làm mang lại niềm vui và sự đồng cảm cho người khác, đó chính là biểu hiện của hạnh phúc. Đối với mình, Inside The Box vừa là một cái duyên, vừa là một sự may mắn. để mình tìm thấy đúng nơi, đúng việc mà mình nên gắn bó.
Series Lên Men của Vietcetera từng có sự đồng hành từ Inside The Box. Vì sao các bạn chọn dự án này, và trải nghiệm đó đã để lại điều gì đặc biệt cho team?
Thực ra đó là một cái duyên. Lúc ấy, Inside The Box rất mong muốn được học hỏi từ Vietcetera, và tình cờ team cũng đang tìm kiếm một hướng đi mới. Đúng lúc đó, Vietcetera triển khai series Lên Men – một dự án khai thác hành trình làm bố của những người đàn ông vừa bước sang giai đoạn mới trong cuộc đời. Khi được xem qua creative deck, chúng mình ấn tượng ngay và quyết định tham gia hỗ trợ truyền thông cho dự án.
Trải nghiệm làm việc rất thú vị, vì đa số các nội dung trên thị trường đều xoay quanh người mẹ, trong khi Lên Men lại đặt spotlight vào người cha. Những câu chuyện thật, rất đời thường như việc một ông bố từ một chàng trai thích đi leo núi, đi party, nay trở thành “ông bố bỉm sữa” lo cho vợ con… khiến team cảm thấy gần gũi. Chính sự bình dị và tự nhiên ấy tạo nên khác biệt.
Với riêng tụi mình, hợp tác này không chỉ là một công việc truyền thông. Nhiều biên tập viên nam còn thấy chính mình trong câu chuyện: những băn khoăn, trăn trở rất thật mà trước giờ ít khi có dịp được nói ra. Cũng giống như khi làm Inside The Box, chúng mình càng tin hơn rằng: điều chạm đến khán giả không phải là sự hào nhoáng, mà là tính chân thực. Và đó là điều khiến cả team tự hào khi đồng hành cùng Lên Men.
Cuối buổi phỏng vấn, tôi có hỏi các biên tập viên của Inside The Box về một lời chúc dành cho cộng đồng mà họ đã tâm huyết xây dựng.
Uyên mong nơi đây tiếp tục trở thành khoảng trống của sự đồng cảm trên không gian mạng – điều ngày càng thiếu vắng giữa vô vàn xung đột tư tưởng và những nội dung chứa bẫy mồi giận dữ. Trọng thì bày tỏ sự khâm phục với chính khách mời và độc giả của Inside The Box: những con người đã đi qua quá nhiều vết thương nhưng vẫn sống có ích, vẫn giữ tinh thần yêu đời. Lời chúc của anh giản dị mà cũng rất Gen Z: “Chúng mình cứ thế thôi, hẹ hẹ hẹ.” Còn Phương Anh mong rằng mỗi ngày, độc giả khi ghé vào Inside The Box đều sẽ bắt gặp những điều tử tế, nhẹ nhõm – như một “cây táo nở hoa”.
Tôi chợt nghĩ về cuộc trò chuyện xuyên suốt của chúng tôi về việc làm nội dung trên không gian số, về cụm từ “gieo hy vọng” mà các biên tập viên của Inside The Box đã nhắc đến đôi ba lần. Nhiều lần trong buổi trò chuyện, tôi tự hỏi: gieo hy vọng thì ta sẽ thu lại được gì? Và đến cuối, câu trả lời hiện lên rõ ràng: cây táo nở hoa.
Bởi vì:
Nếu cuộc đời này toàn chuyện xấu xa
Tại sao cây táo lại nở hoa
Sao rãnh nước trong veo đến thế?*
Hóa ra, bên trong mỗi chiếc hộp của Inside The Box không chỉ có những câu chuyện. Ở đó, mỗi hạt mầm hy vọng sẽ cho ra một cây táo nở hoa thơm lành.
*: Đoạn trích từ bài thơ "Phố ta" của Lưu Quang Vũ