21 năm sau khi thành lập VNG, một trong những công ty công nghệ tiêu biểu nhất Việt Nam, Lê Hồng Minh vẫn đến văn phòng mỗi ngày. Không phải vì công việc đòi hỏi, mà vì ông muốn. Chia sẻ trong một buổi trò chuyện tại Vietnam Innovators, ông chia sẻ: “Tôi đến công ty vì tôi yêu việc xây sản phẩm và làm việc với những người tôi yêu quý.” Câu trả lời ấy nhưng phần nào hé lộ cách ông Lê Hồng Minh nhìn nhận công việc. Với ông, đó là một hành trình gắn bó với đam mê và con người, chứ không chỉ là điều hành một doanh nghiệp.
Và giờ đây, khi công nghệ AI trở thành từ khóa toàn cầu, ông Minh, ở vai trò Chủ tịch VNG, lại bước vào một cuộc chơi mới: xây dựng AI không chỉ cho những người ngồi bàn giấy, mà còn cho 80% lực lượng lao động không dùng máy tính tại nơi làm việc. Một AI cho số đông. Một AI của Việt Nam.
Người leo núi không nghỉ
Sinh năm 1977, Lê Hồng Minh từng là một game thủ có thể chơi game liên tục 48 tiếng đồng hồ trước khi trở thành doanh nhân. Ông thành lập VNG vào năm 2004 cùng vài người bạn, khởi đầu với game online, rồi từng bước mở rộng sang các lĩnh vực khác: nền tảng nhắn tin (Zalo), fintech (Zalopay), giải pháp doanh nghiệp số. Tất cả đều mang dấu ấn nhất quán sâu đậm của Lê Hồng Minh và tập thể VNG: một sự kiên định, một tinh thần mạo hiểm, nhưng không mù quáng.
“Tôi thích ví tầm nhìn như việc nhìn thấy đỉnh núi và quyết định leo lên,” ông nói. Với ông, khởi nghiệp không phải là một giai đoạn, mà là một lựa chọn sống còn: một khi đã chọn, sẽ là khởi nghiệp suốt đời.
Tư duy này không chỉ chia sẻ để tạo cảm hứng suông. Nó lý giải cách VNG luôn mở rộng theo từng giai đoạn nhưng không mất bản sắc. Với bất kỳ sản phẩm từ game đến Zalo, từ Zalopay đến AI, Lê Hồng Minh đều tham gia từ con số 0, tự học, tự thử, tự sai. Ông không chỉ đầu tư tài nguyên, mà quan trọng hơn là thời gian. “Thời gian của chúng ta luôn hữu hạn, bạn muốn dùng thời gian đó để làm gì?” - ông Minh chia sẻ.
Bước ngoặt AI: Khi người không ngồi máy tính vẫn cần được hỗ trợ
Trong lần xuất hiện trên Vietnam Innovators, ông Minh chia sẻ về tham vọng mới: xây dựng sản phẩm AI hướng đến nhóm người lao động phổ thông: những người không ngồi trước máy tính, không dùng ChatGPT, nhưng lại chiếm đa số tại các nước như Việt Nam, Indonesia, Philippines hay Thái Lan.
“Hiện nay, hầu hết các ứng dụng AI đều nhắm vào nhóm ‘knowledge worker’, những người làm việc với văn bản, dữ liệu, thông tin… Nhưng ở Việt Nam, có đến 70-80% người lao động không thuộc nhóm này.” – ông đặt vấn đề.
Câu hỏi ấy chính là khởi đầu cho một hành trình mới. VNG đang xây dựng các trợ lý thông minh phục vụ nhóm người lao động không ngồi trước máy tính. “Vậy thì loại AI nào, loại trợ lý nào có thể giúp họ nâng cao năng suất, giúp họ thực sự làm việc hiệu quả hơn?” – ông đặt câu hỏi. Với ông Minh, đây không chỉ là bài toán công nghệ mà còn là cơ hội để đưa AI đến gần hơn với số đông, với những người vẫn thường nằm ngoài danh sách “khách hàng tiềm năng” trong làn sóng phát triển ứng dụng từ AI.
Điểm thú vị là chính sự giới hạn lại tạo nên cơ hội. Các tập đoàn lớn như Microsoft hay Google khó có thể dồn lực để làm sản phẩm phục vụ riêng cho các quốc gia Đông Nam Á với hệ sinh thái phức tạp và khác biệt.
Con người luôn là động lực lớn nhất
Dù nói về AI, sản phẩm hay chiến lược, Lê Hồng Minh luôn xoay trở về yếu tố con người. Với ông, công nghệ chỉ là phương tiện, còn đích đến là sự trưởng thành, là cách mỗi cá nhân phát triển trong hành trình làm việc. Từ việc xây dựng đội ngũ Zalo khi chỉ có vài trăm kỹ sư, đến việc giữ cho các sản phẩm tồn tại suốt nhiều năm, ông Minh luôn đặt con người vào trung tâm.
“Tôi thích nhìn thấy người khác thành công. Đó là động lực lớn nhất với tôi,” ông chia sẻ. Để chọn người cùng đồng hành, ông không theo một công thức cố định. “Bạn phải cảm nhận. Phải quan sát họ qua thời gian, thấy cách họ đối xử với những người như người phục vụ bàn chẳng hạn,” ông nói.
Với chính mình, ông luyện sự bền bỉ bằng thói quen luyện tập thể thao với ba môn phối hợp: chạy, bơi, đạp xe. Mỗi tuần, ông dành 10 tiếng để luyện tập. Không phải để khoe thành tích ở các cuộc thi và đánh bóng tên tuổi, mà để nhắc nhở bản thân về tính kỷ luật và sự chủ động. “Làm founder giống như chọn một hành trình không có sẵn lối mòn. Bạn phải tự vạch đường. Mỗi bước đi đều phải có chủ đích,” ông kết luận.
Lê Hồng Minh không nói quá nhiều về VNG như một thương hiệu. Thay vào đó, ông nói về việc học cách sống có chủ đích, về việc đặt câu hỏi đúng lúc và dám dừng lại nếu cần. Tư duy ấy khiến ông không chỉ là nhà sáng lập của một công ty lớn, mà còn là người truyền cảm hứng về cách sống và cách làm việc trong một thế giới liên tục đổi thay.
Khi AI đang mở ra những cuộc đua toàn cầu, việc Lê Hồng Minh chọn tập trung vào người lao động phổ thông hơn cả một chiến lược thị trường. Đó là cách ông định nghĩa vai trò của một người sáng lập: không chạy theo điều lớn nhất, mà làm điều cần thiết nhất.
“Là lãnh đạo, điều quan trọng là khiến điều mình làm trở nên gần với cuộc sống của chính mình và cả những người xung quanh. Và phải thực hiện được điều đó,” ông nói. Leadership, theo ông, không nằm ở việc đưa ra tầm nhìn thật lớn hay dẫn dắt hàng ngàn người, mà là khả năng “dụ” (theo cách ông hài hước thừa nhận) – thuyết phục người khác tin vào một ý tưởng mà họ chưa từng nghĩ tới, rồi cùng nhau biến nó thành hiện thực.
Có lẽ vì vậy mà dù đã hơn hai thập kỷ trôi qua, ông vẫn chọn đến văn phòng mỗi ngày để tiếp tục một cuộc hành trình mà ông đã quyết định theo đuổi cả đời này.