Nếu thành công của một thương hiệu thời trang Việt trên thị trường quốc tế là được những ngôi sao đình đám khoác lên mình, thì DATT đã phần nào làm được điều đó.
Từ Hồ Ngọc Hà, Thùy Tiên đến Mai Davika (Thái Lan), Lisa (BLACKPINK), đến thiên thần Victoria’s Secret Elsa Hosk hay Hoa hậu Hoàn vũ 2015 Pia Wurtzbach – tất cả đều từng mặc trang phục của DATT. Bằng kỹ thuật thủ công tỉ mỉ thể hiện qua từng nếp gấp, họa tiết hay các đường cắt sáng tạo, DATT đã góp phần tạo nên những xu hướng thời trang mới tại Việt Nam và thế giới.
Vậy nên năm 2022, 2 năm sau khi thành lập, DATT đã được xướng tên trong danh sách 17 local brands đáng chú ý ở hạng mục Up Next Designer của Vogue UK – một trong hai đại diện hiếm hoi đến từ Việt Nam. Cột mốc này là minh chứng rõ ràng thời trang Việt đang dần nhận được sự quan tâm từ quốc tế, và đồng thời đặt ra câu hỏi: Nếu có một cơ hội để kể câu chuyện thời trang Việt với thế giới, thì các nhà thiết kế sẽ chọn cách kể như thế nào?
Với nhà thiết kế Lý Đạt Thành – người sáng lập DATT, câu trả lời không phải là gấm, là rồng phượng, hay áo dài – những biểu tượng luôn được mặc định là “thời trang Việt”. Anh chọn đi một hướng khác.
Các thiết kế của DATT là sự hòa trộn mềm mại giữa những đường nét, sắc màu từ phong cách kiến trúc cổ và trung đại phương Tây và hình thái, màu sắc từ vẻ đẹp của vạn vật trong thiên nhiên.
Thoạt nhìn, DATT không mang dáng dấp của một thương hiệu Việt Nam truyền thống. Những thiết kế mang phong cách cổ điển pha hiện đại: váy lụa ánh champagne, áo lưới ôm lấy cơ thể như lớp da thứ hai, hoa tai kim loại gợi nhớ tới điêu khắc Hy Lạp… Tất cả gợi nhắc đến một châu Âu của điện ảnh cổ điển và nghệ thuật kinh điển – khi thì lộng lẫy như một minh tinh màn bạc, khi lại là lời tri ân thầm lặng của một thời đại đã qua.
“Tôi không muốn lại kể một câu chuyện rằng người Việt Nam đem sản phẩm ra quốc tế thì lại phải là thêu gấm, áo dài – bởi áo dài không phải là cách duy nhất để kể câu chuyện thời trang Việt với thế giới”, Thành chia sẻ. Với anh, văn hoá Việt và thời trang Việt không chỉ gói gọn trong một vài biểu tượng quen thuộc, mà phong phú và đa diện hơn thế.
Lý Đạt Thành yêu và đặc biệt tự hào về các nghề thủ công Việt Nam. Trong từng thiết kế của DATT là sự hiện diện rõ nét của thủ công Việt: từ những mũi thêu lắc tay, cho đến chất liệu lụa hay tơ được xử lý tinh tế qua những đường cắt, khung rập theo phom dáng hiện đại. Đó là những kỹ thuật đã được truyền lại, mài dũa qua nhiều thế hệ. Điều đáng nói là DATT không chỉ giữ gìn thủ công Việt như một giá trị cần bảo tồn, mà còn thổi vào đó tư duy thiết kế hiện đại, để đưa nó đến gần hơn với thị hiếu toàn cầu. “Thời trang Việt Nam ra quốc tế vẫn luôn là lịch sử, vẫn là cái gì đó rất Việt Nam trong từng nếp gấp, từng đường cắt may – nhưng nó cần một sự thay đổi để có thể tiếp cận và đáp ứng được nhu cầu thẩm mỹ của đa dạng đối tượng hơn”, anh nói.
Thành phố Sài Gòn, nơi thương hiệu DATT ra đời và phát triển, là một điểm giao thoa văn hóa. Nhịp thở đô thị nơi đây không chỉ phản ánh bản sắc Việt Nam truyền thống mà còn lưu giữ kiến trúc Pháp thuộc, ảnh hưởng của văn hóa Mỹ thập niên 60, 70. Với Thành, tất cả vẫn là lịch sử, vẫn là Việt Nam, chỉ là dưới một góc nhìn mới.
Câu chuyện sinh tồn để bảo tồn văn hoá là một trăn trở đương đại. Bởi lẽ, văn hóa sẽ cùng xã hội phát triển. Và để phát triển, đôi khi những nét truyền thống sẽ không giữ được vẻ nguyên bản, hoặc sẽ tiếp biến và mềm mại chuyển mình, thích nghi với những gì hiện đại hơn, phù hợp hơn với thời cuộc.
Ở DATT, người ta thấy được nỗ lực dung hòa giữa tính bản địa và thẩm mỹ quốc tế – giữa căn tính Việt và thời cuộc. Một chiếc váy dù mang tinh thần điện ảnh châu Âu, nhưng vẫn mang dáng dấp của những giao thoa văn hóa và được hoàn thiện bởi đôi bàn tay của người thợ Việt. Đạt Thành nói: “Bản chất ngành sáng tạo và thời trang là tìm kiếm điều gì đó mới, để phản ánh với thời cuộc mới bằng tư duy của thế hệ mới. Tôi nghĩ các nhà thiết kế thế hệ mới giàu sức sáng tạo và hoài bão cùng những điều kiện phát triển của thời đại có thể mang thời trang Việt Nam ra thế giới nhiều hơn.”
Sự dung hòa ấy cũng hiện hữu trong chính đội ngũ những người thợ thủ công của DATT. “Có người trẻ, có người trưởng thành cùng với nghề. Các bạn trẻ sẽ sáng tạo dựa trên kỹ thuật truyền thống, còn các thợ thủ công lành nghề sẽ hoàn thiện thành phẩm. Đó là sự kết hợp giữa hai thế hệ,” anh kể.
Họ không phải là những nghệ nhân được phong danh, mà là những người thợ may lành nghề, gắn bó với nghề bằng sự tận tâm và chuẩn mực. Việc giữ gìn tinh thần thủ công ở DATT không đến từ những tuyên ngôn lớn lao, mà nằm ở cách hai thế hệ có thể làm việc nhịp nhàng với nhau – một bên đưa ra ý tưởng, một bên đảm bảo từng đường kim mũi chỉ đều được hoàn thiện chỉn chu.
Tính thủ công của DATT bắt đầu từ những điều nhỏ nhất. Với lụa hay tơ, khâu tay là điều bắt buộc – vì may máy dễ khiến vải bị rút, co, lộ đường chỉ, mất đi độ rũ tự nhiên. Những chi tiết kết hạt hay thêu tay cũng đòi hỏi độ chính xác tuyệt đối: mũi cuối phải tinh như mũi đầu, không lệch dù chỉ một li. Đó là thứ kỹ thuật thầm lặng nhưng đủ khiến người mặc cảm nhận được sự tinh tế ngay từ cái chạm đầu tiên.
Có thể nói, một thương hiệu hiện đại được xây dựng từ nền tảng nghề may truyền thống chính là cách Lý Đạt Thành đang nuôi dưỡng và phát triển bản sắc Việt Nam trong thời trang.
Thời trang, tự thân nó đã là một hình thức nghệ thuật kể chuyện. Và DATT – một thương hiệu “made in Vietnam” - muốn kể với thế giới câu chuyện về Việt Nam qua thời trang bằng ngôn ngữ thời trang toàn cầu rằng: Việt Nam không chỉ có áo dài.