Một bước đi sai, một hành động vô thức trong vài giây, có thể là quyết định mang tính chất sống còn. Những hiểu lầm phổ biến dưới đây, tưởng là bản năng đúng đắn, thực chất lại khiến nhiều người mất đi cơ hội sống sót quý giá.
1. Đánh đồng bơi giỏi với khả năng sinh tồn dưới nước cao!
Rất nhiều người mặc định rằng chỉ những ai biết bơi mới có thể sống sót khi rơi xuống nước. Điều này không sai, nhưng không hoàn toàn đúng. Thực tế đã cho thấy, ngay cả người bơi giỏi cũng có thể tử vong vì đuối nước nếu họ rơi vào trạng thái hoảng loạn, mất sức trong môi trường nước lạnh hoặc dòng chảy mạnh.
Một nghiên cứu gần đây do Đại học Portsmouth công bố (MedicalXpress, 2024) chỉ ra rằng: kỹ năng biết “nổi” đúng cách thậm chí còn quan trọng hơn biết bơi khi rơi vào tình huống nguy hiểm dưới nước. Việc nổi giúp bạn tiết kiệm năng lượng, giữ cho đường thở không bị chặn, đồng thời kéo dài thời gian để bạn suy nghĩ hướng giải quyết hoặc chờ cứu hộ đến.
Trong những lúc căng thẳng nhất, điều đúng đắn không phải là cố vùng vẫy, mà là thả lỏng cơ thể, nằm ngửa như hình sao biển, giữ đầu và mặt trên mặt nước, thở đều và ổn định tâm trí. Đó là cách bạn bật nút sang “chế độ sinh tồn” thực thụ. Và rất nhiều khi, thực tế cho thấy chính sự bình tĩnh là chiếc phao cứu sinh mạnh nhất.
2. Cho rằng cửa ra vào là cửa thoát hiểm!
Một phản xạ thường thấy của nhiều người khi ở nơi hỏa hoạn xảy ra hoặc tình huống khẩn cấp, là lập tức chạy ra cửa chính, nơi họ đã bước vào. Tuy nhiên, đây lại là lối ra sai lầm trong nhiều trường hợp. Cửa ra vào có thể đã bị ngọn lửa chắn mất, hoặc là nơi khói dày đặc đang bốc lên, khiến bạn bị kẹt giữa nguy hiểm.
Lối thoát hiểm, thường được thiết kế để dễ tiếp cận, không bị khóa, và dẫn ra bên ngoài nhanh chóng, mới là nơi nên hướng tới. Vì vậy, bất kỳ lần đầu tiên nào bước vào một không gian lạ (như trung tâm thương mại, rạp chiếu phim, khách sạn, quán bar, tiệm massage.. ), hãy tập thói quen để mắt xác định các lối thoát hiểm gần mình nhất. Nếu có bản đồ thoát hiểm trên tường, hãy dành vài giây đọc kỹ và kiểm tra xem có cản vật nào trên đường mình chạy ra đó hay không.
Trong điều kiện khói mù mịt, hãy bò thấp và men theo tường để giữ phương hướng và giảm hít khói độc tối đa. Nếu gặp cửa thoát hiểm, hãy kiểm tra nhiệt độ bằng mu bàn tay trước khi mở. Cửa quá nóng có thể là dấu hiệu có đám cháy bên trong. Và tuyệt đối không sử dụng thang máy vì đó là chiếc “bẫy tử thần” trong tình huống cháy nổ.
3. Mở đèn tìm kiếm khi ngửi thấy mùi gas!
Một hành động vô thức nhưng cực kỳ nguy hiểm mà nhiều người mắc phải: ngửi thấy mùi gas trong nhà vào ban đêm, liền bật công tắc đèn để xem xét tình hình. Thực chất, chính hành động bật điện hoặc thậm chí chỉ là dùng điện thoại, bật bếp, có thể tạo ra tia lửa điện, đủ để gây cháy nổ trong môi trường gas rò rỉ.
Nếu nghi ngờ có rò rỉ gas, điều đầu tiên cần làm là không chạm vào bất kỳ thiết bị điện nào. Hãy mở hết cửa sổ, cửa chính để thông khí, đóng van gas nếu bạn xác định được vị trí và thấy an toàn, sau đó rời khỏi nhà ngay lập tức và gọi cứu hỏa hoặc thợ kỹ thuật từ bên ngoài. Trong tình huống này, sự bình tĩnh và tuân thủ quy tắc an toàn sẽ giúp bạn tránh được hậu quả khôn lường.
4. Cạo gió cho người bị đột quỵ!
Nhiều người vẫn lầm tưởng rằng khi thấy ai đó có biểu hiện như méo miệng, nói ú ớ, tê liệt tay chân thì đó là trúng gió và lập tức cạo gió để “giải cảm”. Tuy nhiên, đây rất có thể là dấu hiệu sớm của đột quỵ, một tình trạng nguy hiểm cần cấp cứu khẩn cấp. Theo Tổ chức Đột quỵ Thế giới (World Stroke Organization), não có thể bắt đầu tổn thương chỉ sau vài phút thiếu máu, và việc chậm trễ điều trị có thể khiến tổn thương này trở nên không thể phục hồi.
Trong thực tế, việc cạo gió không những không có tác dụng, mà còn làm mất khoảng "giờ vàng" từ 3 đến 4,5 giờ đầu tiên, vốn là khoảng thời gian quan trọng để điều trị đột quỵ bằng thuốc tiêu huyết khối theo hướng dẫn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ (AHA).
Thay vì cạo gió hay xoa bóp theo thói quen dân gian, điều đúng đắn nhất là gọi cấp cứu 115 ngay lập tức, giữ người bệnh nằm nghiêng an toàn, không cho ăn uống, và phối hợp đầy đủ với nhân viên y tế khi họ đến. Thiện ý chỉ thực sự có giá trị khi đi cùng với kiến thức y khoa đúng đắn và hành động kịp thời.
Hãy chuẩn bị dù trong hoàn cảnh nào
Những tai nạn bất ngờ thường mang theo nỗi đau, tổn thất và hối tiếc kéo dài. Nhưng giữa tất cả điều đó, có một sự thật tích cực: rất nhiều nỗi đau hoàn toàn có thể phòng tránh được, nếu ta bình tĩnh, hiểu biết và chuẩn bị trước.
Việc để ý lối thoát hiểm khi bước vào một tòa nhà, học cách nổi nước khi đi biển, kiểm tra lại van gas mỗi tuần, học sơ cứu… tưởng chừng nhỏ, nhưng chính là những hành động rèn luyện phản xạ sinh tồn trong bạn.
Tai nạn không báo trước. Nhưng khả năng đương đầu và vượt qua có thể rèn luyện từ hôm nay.