Vậy là chúng ta đã bước (hoặc lết - tùy vào bạn là ai và cuộc sống đang bộn bề tới nỗi nào) qua nửa đầu của năm 2025. Trong khi thế giới ngoài kia vẫn đang xoay theo cách hỗn loạn đến chóng mặt, thì ở nơi màn bạc, điện ảnh vẫn là nơi trú ẩn bền bỉ của những tâm hồn muốn thoát ly khỏi cuộc sống thực tại.
Cũng như bao năm khác, sáu tháng qua không thiếu đi những cái tên lớn hay sự trở lại của những thương hiệu ăn khách, từ vũ trụ điện ảnh Marvel, Jurassic World tới Bí Kíp Luyện Rồng. Nhưng giữa đó, như thông lệ, cũng là những tác phẩm điện ảnh đặc biệt hơn, cá nhân hơn, kỳ lạ và hoang dại hơn - những tác phẩm không ngần ngại chấp nhận rủi ro hay thách thức những định nghĩa và chuẩn tắc sẵn có của điện ảnh, hay thậm chí thách thức chính các khán giả của chúng.
Bạn có lẽ đã xem Địa Đạo, ít nhất một lần. Bạn có thể là một tấm vé đã góp phần giúp phiên bản làm lại của Lilo & Stitch trở thành bộ phim ăn khách thứ hai năm 2025. Nhưng trong nửa đầu năm nay, liệu bạn có vô tình bỏ qua những bộ phim này không?
1. Mưa Trên Cánh Bướm
- Đạo diễn: Dương Diệu Linh
- Thể loại: Tâm lý - Hài - Kỳ ảo
- Quốc gia: Việt Nam - Philippines - Singapore - Indonesia
Một cánh bướm nên thơ, rực rỡ mà lập dị lặng lẽ đậu lên màn ảnh Việt Nam, bộ phim truyện đầu tay của đạo diễn Dương Diệu Linh là một tổ khúc điện ảnh dịu dàng nhưng ma mị, mang dáng dấp của một giấc mộng trưa hè nơi hiện thực được đan cài với những tình tiết kỳ ảo lạ lùng.
Được đánh giá là một companion piece cho chuỗi các bộ phim ngắn của Dương Diệu Linh, bao gồm Mẹ, Con Gái, Những Giấc Mơ (2018), Ngọt, Mặn (2019), và Thiên Đường Gọi Tên (2020), Mưa Trên Cánh Bướm kể về câu chuyện của bà Tâm, một người phụ nữ trung niên vô tình phát hiện ra chồng ngoại tình trực tiếp trên sóng truyền hình. Quyết giành lại chồng, bà tìm đến bùa ngải từ một thầy phép trên mạng, và vô tình mời gọi những thế lực siêu nhiên tới xâm chiếm ngôi nhà của mình.
Nếu phải tìm một phép so sánh, Mưa Trên Cánh Bướm có lẽ là bộ phim chiếu rạp “A24” nhất từng có của Việt Nam. Nó không phải là một tác phẩm dễ yêu từ cái nhìn đầu, và sẽ khiến khán giả phải lục tìm qua nhiều lớp lang để thấy rõ ý nghĩa trong câu chuyện mang nặng tính cá nhân về cuộc sống của người phụ nữ, mối quan hệ gia đình hay truyền thống văn hóa. Nhưng hàng loạt những giải thưởng quan trọng, từ LHP Venice tới Giải Kim Mã, hay mới đây nhất là LHP Đà Nẵng, là bảo chứng cho Mưa Trên Cánh Bướm - một lời chia sẻ độc lập chân thành, dành cho những ai sẵn lòng lắng nghe.
2. Nosferatu
- Đạo diễn: Robert Eggers
- Thể loại: Kinh dị
- Quốc gia: Mỹ
Đối với một số bộ phim remake, chúng tuyệt nhiên chỉ đơn thuần là vậy - một bản làm-lại-thêm-một-lần-nữa của một tác phẩm đã nổi danh trong quá khứ. Nhưng khi xem Nosferatu, ta khó tin rằng đạo diễn Robert Eggers chỉ đang đọc lại kịch bản của bộ phim câm kinh điển từ F.W. Murnau và lấy nó làm cảm hứng. Không, Nosferatu sẽ khiến ta tưởng tượng Eggers đang thực hiện những nghi lễ tà đạo để gọi hồn bộ phim năm 1922, dùng nó để tạo nên thứ phát minh hiện đại còn ghê rợn hơn.
Đã không biết bao lần vị bá tước ma cà rồng được đưa lên màn bạc, nhưng hiếm khi hắn lộ nguyên dạng gầy gò mục rữa, kinh hãi đến tột cùng như phiên bản được hóa thân bởi Bill Skarsgård. Bộ phim về hắn cũng hiếm khi hy sinh toàn bộ vẻ quyến rũ và trở về với sắc thái gothic thuần khiết như Nosferatu. Eggers, vẫn với sự tỉ mỉ mà vị đạo diễn đã thể hiện qua suốt những The VVitch, The Lighthouse hay The Northman, không hề làm khán giả thất vọng trong khâu thiết kế bối cảnh khi phục dựng lại cả một thời kỳ lịch sử. Ta gần như có thể cảm nhận được mùi mốc trong những căn hầm ẩm ướt, sự cọt kẹt của sàn gỗ dưới mỗi bước chân, hay cái rét buốt giá cắt vào sống lưng.
Nosferatu không dành cho những ai tìm kiếm từng cú nhảy hù dọa rẻ tiền. Bộ phim là một trải nghiệm điện ảnh chậm rãi pha trộn giữa gothic và chủ nghĩa biểu hiện Đức, tồn tại đâu đó trong ánh sáng lờ mờ của những ngọn nến sắp tắt, lặng lẽ và dai dẳng thấm vào tâm trí người xem như một lời nguyền cổ xưa.
3. Sinners
- Đạo diễn: Ryan Coogler
- Thể loại: Kinh dị - Hành động
- Quốc gia: Mỹ
Rời xa thánh địa tối tân Wakanda, Ryan Coogler đưa khán giả trở về những địa hạt vùng Mississippi thời kỳ Jim Crow, hòa quyện âm nhạc và truyền thuyết để tiếp diễn một câu chuyện duy nhất mà vị đạo diễn đã kể từ đầu sự nghiệp của mình: về cách mà văn hóa của người da màu vẫn tiếp tục tồn tại, và tiếp tục bị đàn áp một cách có hệ thống.
Sự đặc biệt của Sinners nằm trong cách mà Coogler, như một nghệ sĩ nhạc jazz, “chơi đùa” với ranh giới của thể loại. Một chút màu sắc phim gangster, một xíu giai điệu blue, để rồi đột biến thành một tác phẩm kinh dị. Giữa những bức tường gỗ của quán nhậu mà hai anh em Stack và Smoke dựng nên, âm nhạc trở thành thứ ngôn ngữ xa xưa hơn tiếng nói, trở thành cách để kết nối và ghi nhớ những gì lịch sử đã cố xóa nhòa. Phần nhạc phim do Ludwig Göransson đảm nhiệm thấm đẫm hơi thở và linh hồn của miền Nam nước Mỹ, và mỗi màn trình diễn trong phim được tái hiện như một nghi thức. Khi tiếng hát được cất lên, khi cơ thể đung đưa theo, khi nỗi buồn và sự uất ức hòa quyện cùng niềm vui sướng hóa thành nhịp điệu. Đối với những con người trong quán bar đó, đây không phải âm nhạc để giải trí. Đây là âm nhạc để sinh tồn.
Nhưng âm nhạc trong Sinners cũng là chiến trường. Giáo phái ma cà rồng trong bộ phim không chỉ thèm khát sinh lực và thứ chúng muốn chiếm đoạt không chỉ là thân xác người da màu. Ryan Coogler vẽ nên một phép ẩn dụ đầy đáng sợ giữa khát khao hút cạn sự sống của ma cà rồng và quá trình tước đoạt văn hóa trong lịch sử: cách mà nhạc blues, jazz, rock, và thánh ca từng bị chiếm đoạt khỏi cộng đồng sáng tạo ra chúng, tẩy sạch yếu tố sắc tộc và để rồi tái sử dụng dưới lớp vỏ bọc màu trắng.
4. Bring Her Back
- Đạo diễn: Danny Philippou & Michael Philippou
- Thể loại: Kinh dị
- Quốc gia: Australia
Sau thành công của Talk to Me, hai anh em nhà Philippou tiếp tục chứng minh rằng họ không chỉ đơn thuần là “hiện tượng một mùa” hay “Youtuber rủ nhau đi làm phim”. Không còn chú trọng vào trò chơi tâm linh giật gân, Bring Her Back xoay quanh Andy và cô em gái khiếm thị cùng cha khác mẹ Piper, buộc phải tới sống với người mẹ nuôi Laura sau khi cha của họ qua đời. Nhưng nỗi buồn và bản năng làm mẹ chưa nguôi của Laura ngày một trở nên tăm tối hơn, dần biến thành một dạng ám ảnh dẫn tới một thứ nghi lễ tà đạo hắc ám.
Nếu Talk To Me từng là ẩn dụ cho nghiện ngập, sang chấn tuổi mới lớn và cảm giác bị bỏ rơi, thì Bring Her Back lại đào sâu vào nỗi tang thương và sự ám ảnh về phủ nhận cái chết. Qua kịch bản của Danny Philippou và Bill Hinzman cùng màn hóa thân rùng rợn tới lạnh gáy của Sally Hawkins – người vốn hiếm khi xuất hiện trong những tác phẩm thể loại này – nỗi buồn tang thương còn đáng sợ hơn những cơn đau âm ỉ trong lòng. Khi không được chấp nhận hay chữa lành, nó có thể bị bóp méo, trở nên mục rữa, để rồi một ngày hóa thành thế lực xâm chiếm và nuốt trọn toàn bộ nhân tính và sự minh mẫn của một người.
Điều khiến Bring Her Back ám ảnh đến vậy nằm ở câu hỏi đã quá đỗi quen thuộc (Pet Sematary của Stephen King từng khai thác nỗi ám ảnh này) mà bộ phim để lại khi đoạn credit cuối phim đã tắt đi. Nếu có thể, bạn có dám quay ngược cái chết? Và nếu người đó trở lại, họ có còn là họ không? Họ còn nhận ra bạn không, và ngược lại?
5. Mission: Impossible - The Final Reckoning
- Đạo diễn: Christopher McQuarrie
- Thể loại: Hành động
- Quốc gia: Mỹ - Anh Quốc
Ở thời điểm khi mà các franchise bom tấn dường như ngày một cạn kiệt năng lượng hoặc rơi vào vòng lặp thương mại khô khan, khi mà những ngôi sao hành động không còn là bảo chứng của phòng vé, Mission: Impossible, và Tom Cruise, vẫn giữ vững phong độ. Vậy nhưng cái gì tốt đẹp cũng phải kết thúc. Và sau gần 30 năm, cùng vô số kilomet chạy bứt tốc, biết bao những chiếc mặt nạ, những vụ nổ lớn, những pha hành động khiến… sầu lòng công ty bảo hiểm, Mission: Impossible (có lẽ) cuối cùng đã đi tới hồi kết.
M:I phần tám vẽ nên một viễn cảnh nơi chủ nghĩa anh hùng truyền thống của Ethan Hunt phải chống lại mối hiểm họa công nghệ cao mang tên The Entity, một chương trình AI đe dọa tận diệt loài người. Dù bị đánh giá là lê thê và nặng tính “trình bày” ở hồi một, một khi thứ “nhiệm vụ bất khả thi” bắt đầu vào guồng, The Final Reckoning lập tức ghi dấu với những phân cảnh hành động ngoạn mục nhất toàn bộ loạt phim. Trong số đó phải kể tới phân cảnh lặn sâu dưới đáy đại dương để tìm xác con tàu ngầm Liên Xô, hay trường đoạn chiến đấu trên không trung, khi Tom Cruise, ở tuổi 63, treo mình bên hông chiếc máy bay, như một lời khẳng định đanh thép rằng bản thân chính xác là siêu sao hành động cuối cùng của Hollywood.
Nếu đây quả thực là nhiệm vụ cuối cùng của Ethan Hunt, nó đã là một cái kết đẹp và xứng đáng. Một lời giã biệt ngoạn mục, liều lĩnh và giàu cảm xúc dành cho Tom Cruise và đứa con tinh thần của nam tài tử.