Một lần tự tử, hai lần nhập viện tâm thần, nửa phần đời còn lại sống chung với chứng rối loạn lưỡng cực chính xác là những gì con chị Thủy đã trải qua sau những lần bị ba mẹ bắt đi chữa “căn bệnh pê-đê”. Và đây chỉ là một trong số nhiều câu chuyện được viết thành sách ra mắt trong ấn phẩm Vẫn là con của mẹ, được giới thiệu vừa qua bởi Trung tâm ICS.
Tôi có thể nghe ra rõ trên từng dòng chữ đều đều là tiếng nấc nghẹn và nỗi ân hận tột cùng của một người mẹ qua lời tâm sự: “10 năm, với một số người chỉ như cái chớp mắt, chẳng là gì so với một cuộc đời. Nhưng đối với tôi, đó là những chuỗi ngày chịu đựng và trượt dài của những sai lầm. Tôi đã luôn tự đổ lỗi cho bản thân, cho cái nghiệp mình phải gánh chịu.
10 năm, mẹ con tôi đau khổ, dằn vặt. 10 năm, tôi và con tôi đã xa cách, lạnh nhạt với nhau, chúng tôi như hai chiếc bóng lặng lẽ trong căn nhà. 10 năm, chúng tôi đã đánh mất nhiều điều đáng quý trong cuộc sống vốn rất ít ý nghĩa này. 10 năm, tôi đã phải trả một cái giá rất đắt.”
2014 - 2024: 10 năm và 1 tia hy vọng
Sau hơn một thập kỷ kể từ lần xuất bản đầu tiên vào năm 2014, cuốn sách mang tên Lời mẹ kể được tái bản với nhiều câu chuyện mới từ những phụ huynh có con là người đồng tính, song tính ở Việt Nam.
Lật giở những trang sách rướm màu nước mắt, hẳn nhiều người đọc sẽ bị ám ảnh bởi lời nói và hành động từ vị trí những người làm cha, làm mẹ dành cho người làm con. Đôi khi là cảnh mẹ hét lên “Thà là mày kết thúc cuộc đời mẹ đi, chứ đừng như thế này.” Đôi khi đau lòng hơn là câu chửi rủa “Mày là đồ sâu bọ.” Có lúc tim thắt lại bất chợt khi nhìn thấy dòng chữ “Đem chúng bây bắn bỏ hết đi”.
Anh Huỳnh Minh Thảo - tác giả quyển sách đã có những lời bộc bạch: “Khi bắt tay thực hiện quyển sách này, khái niệm về ba mẹ của những người đồng tính còn rất mờ nhạt. Tác phẩm xuất phát từ mong muốn đưa những câu chuyện của phụ huynh có con là người LGBT đến nhiều người hơn, những câu chuyện khi họ đã vượt qua định kiến và nỗi sợ để thương con, là những câu chuyện sẽ tiếp thêm niềm tin và động lực cho cộng đồng.”
Sau 10 năm, xã hội đã thay đổi nhiều. Từ những cơn bạo lực, những lời đe dọa bắt con phải đi “điều trị”, nay nhiều ba mẹ đã mở lòng đón nhận con hơn, thời gian chấp nhận cũng nhanh hơn. “Đó là một tín hiệu rất đáng mừng. Hy vọng tương lai chúng ta sẽ cùng nhau tạo ra thêm nhiều sự thay đổi tích cực hơn nữa” - anh Bùi Minh Đức, người chắp bút cho cuốn Lời mẹ kể: Hành trình của những giấc mơ (2024) nhận xét.
Con không sợ xã hội quay lưng, chỉ sợ cô độc trong chính gia đình mình
Buổi ra mắt ấn phẩm Vẫn là con của mẹ còn có sự tham dự của nhiều sinh viên, học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường, trong đó có Phúc Toàn. Như biết bao người bạn khác, hôm ấy Toàn đến cùng “cha” của mình - một người cha của trăm người con.
Bạn không nghe lầm đâu. Toàn là em nhỏ được nuôi dưỡng từ một mái ấm và lớn lên trong tình yêu thương, sự chở che của người cha ấy. Dù cuộc sống hằng ngày phải lo toan với trăm mối bận lòng, cha của Toàn vẫn đồng hành cùng em, chấp nhận em như những gì em thuộc về và vốn có. Toàn đã nghẹn ngào khi kể về những năm tháng từng bị miệt thị vì giới tính, nhưng tuyệt nhiên nở nụ cười tự hào mỗi khi mọi người nhắc đến cha em.
Đã có những lúc khán phòng thinh lặng, một vài người bỏ ra ngoài vì không cầm được nước mắt. Chị Ngô Lê Phương Linh, Giám đốc Trung tâm ISC nhấn mạnh: “Sự ủng hộ của gia đình là hành trang quan trọng nhất trong cuộc đời của bất kỳ ai.” Đau lòng thay, trong toàn bộ ấn phẩm, có rất hiếm, hoặc có thể nói gần như không có bất kì câu chuyện nào được viết dưới góc nhìn của người cha. Lời Mẹ Kể hoàn toàn là cuốn sách về 5 người mẹ ở 5 tỉnh thành khác nhau và đều có con thuộc cộng đồng người LGBTI+.
Xã hội có thể đầy rẫy định kiến, cũng có thể quật ngã đứa trẻ bên trong hàng trăm hay thậm chí cả nghìn lần. Nhưng chỉ cần một lần nhìn thấy ánh mắt mẹ tuyệt vọng, sự im lặng bất lực bên trong cha là mọi can đảm, mọi bản lĩnh sống đúng với bản thân có thể tiêu tan như chưa từng tồn tại. Có lẽ vì lý do đó, nhiều đứa trẻ đã chọn sống trong im lặng, mãi mãi không bao giờ bước ra ánh sáng để được là chính mình.
Một phụ huynh đến tham gia từng trải qua mất mát bày tỏ: “Tôi từng là người rất kỳ thị cộng đồng này. Tôi thấy xấu hổ và áp lực lắm khi đối diện với xã hội vì con mình là đứa “trai không ra trai, gái không ra gái”. Người này gọi là “bóng”, người kia gọi là “bệnh”. Chỉ đến khi mất con rồi, mình mới hiểu rằng áp lực xã hội không là gì cả so với tình thương dành cho con.”
Mong mỏi của Ban tổ chức là sẽ có một ngày, con cái dù ở xu hướng tính dục nào, bản dạng giới ra sao vẫn nhận được sự thừa nhận của cả cha lẫn mẹ. Vì “xu hướng tính dục không nói lên tất cả những gì thuộc về một người mà chỉ là một phần của tính cách. Nó không gây hại cho xã hội, cho dân số, cho cái chúng ta gọi là truyền thống. Nó trong sáng và vô tội” - trích Lời mẹ kể.
“Cộng đồng của con còn nhỏ, mẹ không thể buông tay con”
Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 đã bãi bỏ quy định "cấm kết hôn giữa những người cùng giới tính". Đây là một bước tiến đáng ghi nhận, song việc chưa công nhận hôn nhân cùng giới vẫn để lại nhiều khoảng trống pháp lý.
Trong suốt những năm qua, đã có rất nhiều nỗ lực trong công cuộc đấu tranh bảo vệ và thúc đẩy quyền LGBT. Không chỉ là các tổ chức, các cá nhân thuộc cộng đồng, mà còn có những người cha, người mẹ cũng đang đứng lên chiến đấu cho giấc mơ của con, cũng là giấc mơ còn lại của cuộc đời mình.
Mẹ Thành, người mẹ xuất hiện trong chuỗi phóng sự dành cho phụ huynh có con là LGBT đã nén những giọt nước mắt chực chờ: “Con tôi cũng là con người mà. Nó có quyền hưởng những quyền hạnh phúc cơ bản. Tôi mong những nhà làm luật hiểu và thay đổi chính sách để những người như con tôi an tâm về mặt con cái, pháp lý sau khi kết hôn.”
Nói thêm về điều này, Tiến sĩ Kiều Thị Thùy Linh, Phó Trưởng khoa Luật, Học viện Phụ nữ Việt Nam cho biết: “Chúng ta phải nhìn hôn nhân cùng giới ở cái gốc của nó, đó là quyền tự nhiên của con người. [...] Hiện tại, luật pháp chưa bảo vệ được trọn vẹn quyền của cha mẹ với con của các cặp đôi đồng tính.”
Nhiều cha mẹ ngày nay đã sẵn sàng đọc hết bản dự thảo Hiến pháp để mong tìm ra cơ hội thay đổi cuộc đời cho con. Mẹ Thủy, PFLAG Việt Nam thừa nhận “Giờ mới biết đến Hiến Pháp là gì, đây là lần đầu tiên trong đời và có thể chỉ một lần này thôi, vì một Hiến Pháp có thể thay đổi cũng phải mười hoặc mười lăm năm. Nên tôi đã mạnh dạn đón nhận cơ hội này để xin được bày tỏ tâm tư, nguyện vọng của một người làm mẹ.”
Hành trình này đã đón nhận nhiều tín hiệu tích cực. Theo khảo sát của Viện ISEE, năm 2013 ghi nhận con số 33,7% người dân Việt Nam ủng hộ hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới. Đến năm 2023, con số này đã tăng lên 65%. Và tôi tin rằng với một xã hội tiến bộ, đề cao công bằng, văn minh như Việt Nam, những con số này sẽ sớm được chuyển hóa thành sự thừa nhận chính thức trên phương diện luật pháp và giấy tờ.
Một số hình ảnh khác trong buổi ra mắt ấn phẩm:
Vẫn là con của mẹ đã không còn là một ấn phẩm. Đó là những bức thư được viết giữa những trái tim từng tổn thương đang dần được hàn gắn. Bạn có thể trở thành một phần trong số đó:
- Cách 1: Qua ứng dụng VNeID
- Mở app VNeID → chọn banner “Góp ý sửa đổi Hiến pháp”.
- Chọn mục “Góp ý điều khác”.
- Nhập nội dung góp ý như gợi ý ở trên hoặc theo cách bạn muốn diễn đạt. Lưu ý có giới hạn 1000 ký tự.
- Cách 2: Qua link Zalo của UBND phường
Nhiều địa phương đã gửi tin nhắn Zalo với đường dẫn trực tiếp để người dân góp ý – hãy kiểm tra hộp thư Zalo bạn nhé!
- Cách 3: Góp ý trực tuyến trên cổng Thông tin Chính phủ và Quốc hội
- Cổng thông tin Quốc hội (duthaoonline.quochoi.vn)
- Cổng thông tin Chính phủ (chinhphu.vn)
- Cách 4: Nộp văn bản trực tiếp
Đến UBND địa phương nơi bạn cư trú để nộp góp ý bằng văn bản.
Hãy cùng nhau nói: Tôi Đồng Ý!
Lời mẹ kể là một cuốn sách kể về những người mẹ như thế. 5 người mẹ từ các tỉnh thành khác nhau, với những cuộc đời khác nhau, điểm chung giữa họ nằm ở tình thương con vượt lên trên tất cả, và mong muốn cho con mình được hạnh phúc, được bảo vệ bởi pháp luật.
- Lời Mẹ Kể (2013) | Tài liệu
- Lời Mẹ Kể: Hành trình của những ước mơ (2024) | Tài liệu
- Những đứa con của chúng ta - Hỏi đáp dành cho phụ huynh của người chuyển giới | Tài liệu
- Những đứa con của chúng ta - Hỏi đáp dành cho phụ huynh của người đồng tính, song tính | Tài liệu
- Chuỗi phóng sự dành cho phụ huynh có con là LGBT - YouTube