Ba ngày trên thuyền buồm không đủ để tôi thành thạo mọi kỹ thuật của môn thể thao không dành cho số đông nhưng đủ để tôi nhận ra: Sailing không hề kén người tham gia như tôi từng nghĩ, nhưng đòi hỏi sự tập trung, kỷ luật và bạn sẽ được bù đắp bằng nhiều cảm xúc và trải nghiệm đáng giá. Ba ngày, đủ để trong tôi vang lên một giai điệu mới – giai điệu của gió, của sóng, và của tự do. Trong hành trình ấy, tôi có dịp ngồi lại với anh Toni Bùi, người đã mở ra cánh cửa đưa tôi đến với thế giới Sailing.
Sailing là môn thể thao sử dụng sức gió để di chuyển trên mặt nước, đòi hỏi sự kết hợp giữa kỹ thuật, thể lực và tinh thần. Là một vận động viên sailing, Toni Bùi đã khiến tôi hiểu ra nguyên lý của môn thể thao phóng khoáng này không chỉ đơn giản là điều khiển thuyền buồm bằng sức mạnh cơ bắp, cũng không chỉ là khoảnh khắc lãng mạn lắng nghe gió hát, mà còn phải biết cách đọc gió, hiểu sóng và thích nghi với môi trường biển luôn thay đổi – nghĩa là phải đủ kiên nhẫn và nhạy bén với thiên nhiên.
Chào anh, để bắt đầu với Thuyền buồm, có cần kỹ năng hay điều kiện đặc biệt nào không? Thể lực có phải là rào cản với người mới?
Toni Bùi: Chỉ cần biết bơi là đủ, không cần giỏi. Thứ quan trọng nhất không phải cơ bắp hay kinh nghiệm hàng hải, mà là tinh thần ham học hỏi, biết lắng nghe và phối hợp cùng đồng đội.
Thuyền buồm không đòi hỏi bạn phải khỏe như vận động viên, chỉ cần sức khỏe ổn định, không mắc bệnh tim mạch nghiêm trọng, và có sự linh hoạt nhất định để di chuyển trên thuyền. Đặc biệt, cân nặng đôi khi lại là một lợi thế, giúp giữ thăng bằng cho thuyền trước những cơn sóng nổi. Với tạng người mảnh mai, tưởng tượng khi đi qua cầu gió cũng có thể có chút chao đảo thì trên biển, gió to hơn gấp nhiều lần, bạn sẽ phải thận trọng hơn. Quan trọng nhất vẫn là fit, nếu để ý, bạn sẽ thấy rất hiếm người chơi Sailing mà dư mỡ thiếu cơ.
Theo tạp chí Men’s Journal (2023), Sailing được xem như một bài tập toàn thân: cơ vai và lưng trên để kiểm soát dây buồm, cơ bụng và lưng dưới để giữ thăng bằng, cơ chân để di chuyển liên tục trên boong. Không khí biển và ánh nắng còn giúp cải thiện tuần hoàn máu, tăng cường vitamin D và giảm căng thẳng, mang lại lợi ích rõ rệt cho tim mạch và hệ thần kinh. Nói chung Sailing giúp người chơi khoẻ, hay khỏe thì mới chơi được, tôi thấy cả hai đều đúng!
Anh thường nhấn mạnh “kỷ luật” trong từng buổi học khiến cho người tập cảm thấy nó giống một học kỳ quân đội hơn là chơi thể thao?
Toni Bùi: Trên thuyền, kỷ luật là nguyên tắc sống còn. Tôi luôn nhắc học viên giữ 3 điểm chạm: hai chân bám sàn, một trong hai tay luôn tìm kiếm điểm thứ ba bất kỳ và nắm chặt (ví dụ như các dây cánh buồm) bởi đôi khi chỉ một con sóng bất ngờ cũng đủ hất bạn xuống biển.
Biển đẹp, gió lãng mạn, nhưng đằng sau vẻ dịu dàng ấy là sức mạnh khôn lường. Chỉ một thoáng chủ quan, cái giá có thể là cả mạng sống. Bài học ấy đúng cả trong cuộc đời. Để thể tham khảo những bài học thực tế đó, ta có thể xem True Spirit hoặc Untold:The Race of the Century. Đó là những bộ phim tài liệu dựa trên những câu chuyện có thật của cuộc đời các thủy thủ.
Nếu nói về “trái tim” của thuyền buồm, anh sẽ gọi tên điều gì?
Toni Bùi: Gió. Gió chính là linh hồn. Có gió, thuyền sống; không gió, thuyền lặng im.
Mỗi con thuyền cũng giống như một con người – có tính cách riêng, đôi khi ngoan ngoãn, đôi khi bướng bỉnh. Ta không thể áp đặt, chỉ có thể kiên nhẫn lắng nghe và đồng hành cùng nó.
Nhưng nếu nghĩ Sailing chỉ là thả hồn theo gió, còn lại là gió đẩy đi đâu ta đến đó, thì không đúng đâu. Lạc trôi thế chỉ không phải phong cách của Sailing.
Thực ra, Sailing còn là trò chơi của sự tính toán: từ việc kéo căng hay hạ buồm, đoán sóng đến từ đâu, giữ khoảng cách với thuyền khác bao nhiêu – mỗi lựa chọn nhỏ đều quyết định tốc độ, sự cân bằng và an toàn.
Tôi còn nhớ một lần trong một trận đấu giao hữu ở Vũng Tàu, chỉ vì một đội bạn kéo buồm chậm vài giây khi gió đổi hướng, chiếc thuyền lập tức nghiêng mạnh và mất thế, bị tụt lại phía sau hàng trăm mét. Trong khi đó, đội khác chỉ cần đoán đúng hướng gió, chỉnh buồm kịp thời là có thể bứt lên dẫn đầu. Trên biển, đôi khi chiến thắng không đến từ sức mạnh, mà từ sự nhạy bén và quyết định chính xác trong khoảnh khắc.
Tự do trên biển không phải là buông xuôi cho gió cuốn đi, mà là tỉnh táo – biết cách đi cùng gió khôn ngoan và đầy chiến lược.
Học Sailing có giống như thi lấy bằng lái xe hay bằng lặn? Điều giá trị nhất người chơi nhận được là gì?
Toni Bùi: Sau khóa học, học viên sẽ được cấp chứng chỉ quốc tế – như ASA (American Sailing Association) hoặc US Sailing. Đây giống như “bằng lái thuyền buồm”, cho phép bạn thuê thuyền, tham gia hành trình xa hơn hay học lên cấp độ cao hơn.
Điều quý giá nhất chính là cảm giác tự do. Khi con thuyền căng buồm và lao đi, ta như được ngắt kết nối khỏi thế giới có quá nhiều luật lệ trên mặt đất – không còn nhà cửa, phố xá, hệ thống. Không điện thoại, wifi. Chỉ có gió, cánh buồm, những con sóng và biển cả. Ta được thấy mình thật nhỏ bé nhưng cũng thật đầy sức sống giữa thiên nhiên mênh mông.
Tôi biết rằng những chuyến đi tự do với thuyền buồm sẽ quay lại trong đời mình nhiều lần nữa. Như một người bạn, một thử thách và có lẽ là một niềm đam mê mới đang nảy mầm, Sailing mang lại cho người trẻ những háo hức khám phá chính bản thân mình, những trải nghiệm về tự do trong kỷ luật, lãng mạn trong tỉnh táo, giữa mênh mông sóng nước ta thấy mình thật nhỏ bé nhưng cũng mạnh mẽ vô cùng.
“Đại dương mênh mông sẽ không thể đánh chìm một con tàu nếu nước không tràn vào bên trong nó. Cũng tương tự thế, những khó khăn sẽ không thể quật ngã bạn nếu bạn không cho phép chúng”. Vững tin vào bản thân và kiên cường trước sóng gió cuộc đời – như những lần được lướt đi trên sóng cùng thuyền buồm, đó cũng là những hạnh phúc rất thật, với chính minh, với tôi là thế.